نمونه‌برداری دنباله‌دار شته‌های Rhopalosiphum maidis و Schizaphis graminum (Hem.: Aphididae) در مزارع گندم منطقه باجگاه، استان فارس

Abstract

طی نمونه‌برداری‌هایی که در سال زراعی 90-‌1389 از شته‌های <em>Rhopalosiphum maidis</em> F. و <em>Schizaphis graminum</em> R. در مزارع گندم منطقه باجگاه، استان فارس، انجام شد، پراکنش فضایی و مدل‌های نمونه‌گیری دنباله‌ای با دقت ثابت مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور دو مزرعه دو هکتاری انتخاب و به‌صورت هفتگی نمونه‌برداری انجام شد. در هر تاریخ تعداد 200 بوته گندم به‌طور تصادفی انتخاب و تعداد شته‌های آن‌ها شمارش شد. براساس مقدار RV، بهترین واحد نمونه چهار ساقه محاسبه شد. این داده‌ها برای تعیین الگوی توزیع فضایی جمعیت شته به دو روش رگرسیونی Taylor و Iwao مورد استفاده قرار گرفت. براساس این دو روش، توزیع شته‌های <em>R. maidis</em> و <em>S. graminum</em> در مزارع گندم تجمعی بود. همچنین، مقدار ضریب تبیین (R²)، روش Taylor را مناسب‌تر از روش Iwao نشان داد. باتوجه به معنی‌دار نشدن شیب خط رگرسیون بین دو گونه <em>R. maidis</em> و <em>S. graminum</em>، مدل Green یکسانی برای این دو گونه ارایه شد. در این مدل، در سطوح دقت 15/0‌، 25/0 و 3/0، به‌ترتیب 20، 12 و 9 عدد نمونه (چهار ساقه) مورد نیاز بود. مقایسه روش Green با روش متداول نمونه‌برداری نشان داد که در سطوح دقت 15/0، 25/0 و 3/0، تعداد نمونه مورد نیاز به‌ترتیب 05/1 ± 8/77، 91/0 ± 3/78 و 81/0 ± 4/81 درصد کاهش یافت. بر اساس مدل Wilson و Room، زمانی‌که میانگین جمعیت شته‌های <em>R. maidis</em> و <em>S. graminum</em>، 6/1، 86/3 و 62/5 عدد در یک واحد نمونه بود، نسبت آلودگی بوته‌های گندم در مزرعه به‌ترتیب به 50/0، 75/0 و 85/0 رسید. بنابراین، با افزایش درصد آلودگی نمونه‌ها، تعداد نمونه لازم کاهش خواهد یافت.