نمونه‌برداری دنباله‌ای شته‌ی Metopolophium dirhodum (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم

Abstract

این پژوهش به منظور تهیه‌ی الگوی نمونه‌برداری دنباله‌ای شته‌ی گندم-‌گل سرخ،Metopolophium dirhodum (Walker)، در مزارع گندم آبی منطقه‌ی جلیل‌آباد ورامین انجام شد. برای این منظور نمونه‌برداری‌های هفتگی از جمعیت شته در طول دو فصل زراعی 1379 و 1380 انجام شد. در هر نمونه‌برداری، تعداد 50 ساقه‌ی گندم به طور تصادفی انتخاب و تعداد شته‌های موجود شمارش شد. با داده‌های به‌دست آمده، الگوی توزیع فضایی جمعیت شته به دو روش رگرسیونی Taylor و Iwao تعیین شد. هر دو روش نشان دادند که توزیع شته‌ی گندم-‌گل سرخ در مزارع گندم تجمعی می‌باشد، اما بر‌اساس مقدار ضریب تبیین (r2)، روش Taylor مناسب‌تر از روش Iwao ‌بود. از پارامترهای دو روش فوق برای تهیه‌ی مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای به روش Green و Kuno ‌با سطوح دقت 30/0 D = و 20/0 D = بر مبنای بازه‌ی اطمینان استفاده شد. در هر دو طرح نمونه‌برداری دنباله‌ای، اندازه‌ی نمونه‌ی لازم برای تخمین دقیق میانگین جمعیت با افزایش سطح دقت از 30/0 به 20/0، افزایش و با افزایش جمعیت، کاهش یافت. در تراکم‌های 8/0 و 8 شته در هر ساقه، اندازه‌ی نمونه‌ی لازم برای تخمین میانگین جمعیت شته تقریباً در هر دو مدل برابر بود. در تراکم کمتر از 8/0 و بیشتر از 8 شته در هر ساقه، مدل Green به دلیل اندازه‌ی نمونه‌ی لازم کمتر و صرفه‌جویی در زمان نمونه‌برداری، بهتر از مدل Kuno بود. مدل اخیر در تراکم بین 8/0 تا 8 شته در هر ساقه به تعداد نمونه‌های کمتری نیاز داشته و مناسب‌تر از مدل Green ارزیابی شد، ولی استفاده از آن در تراکم جمعیت پایین به دلیل نیاز به تعداد نمونه بسیار زیاد قابل توصیه نیست.