بررسـی مقاومـت ارقـام گنـدم به شتـه‌ی برگ یـولاف،Rhopalosiphum padi (Hem.: Aphididae).

Abstract

شته‌ی برگ یولاف، Rhopalosiphum padi (L.)، گونه‌ا‌ی چندخوار با انتشار کم و بیش جهانی است که یکی از آفات مهم گندم و عامل اصلی انتقال ویروس کوتولگی زرد جو می‌باشد. در این تحقیق امکان وجود مقاومت در شش رقم گندم متداول در استان فارس شامل چمران، داراب 2، شیراز، قدس، مرودشت و نیک‌نژاد در مرحله‌ی رشدی 2 تا 3 برگی گندم در شرایط گلخانه‌ای و در دمای 5‌ ± ‌24 درجه‌ی سیلسیوس، رطوبت نسبی 5‌ ± 65 درصد و تحت نور طبیعی از طریق بررسی آنتی‌زنوز، آنتی‌بیوز و تحمل در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه‌ی واریانس داده‌ها در آزمایشات آنتی‌زنوز نشان داد که از نظر تعداد شته‌های جلب شده روی ارقام مختلف اختلاف معنی‌داری وجود دارد<br />(01/0 > P). بر این اساس بیشترین و کمترین جلب تعداد شته‌ی کامل به‌ترتیب مربوط به رقم شیراز (71/0 ± 21) و داراب 2 (51/0 ± 6/11) بود. در آزمایشات آنتی‌بیوز از نظر تعداد نتاج تولید شده به ازای هر حشره‌ی ماده نیز بین ارقام مورد بررسی تفاوت‌های معنی‌داری مشاهده گردید (01/0 > P) و مقدار متوسط آن روی ارقام نیک‌نژاد،‌ شیراز، قدس، مرودشت، چمران و داراب 2 به‌ترتیب 05/62، 84/55، 89/49، 63/47، 76/42 و 65/40 پوره بود. نتایج حاصل از آزمایش تحمل، نشان داد که ارقام داراب 2 و چمران با کمترین نرخ خسارت (33/1) بالاترین حد تحمل و ارقام نیک‌نژاد و شیراز با بیشترین نرخ خسارت (67/3 و 00/3) پایین‌ترین حد تحمل را داشتند. نتیجه‌ی این تحقیق نشان داد که در مرحله‌ی رشدی 2 تا 3 برگی گندم از بین شش رقم گندم مورد مطالعه ارقام نیک‌نژاد و شیراز نسبت به شته‌ی برگ یولاف حساس، ارقام قدس و مرودشت نیمه‌مقاوم، و ارقام چمران و داراب 2 مقاوم می‌باشند.