بررسی آزمایشگاهی زهرآگینی سه قارچ بیمارگر در کنترل سوسک شاخک‌بلند سارتا، Aeolesthes sarta (Col.: Cerambycidae)

Abstract

سوسک شاخک‌بلند سارتا، Aeolesthes sarta Solsky (Col.: Cerambycidae)، در ایران و برخی از کشورهای آسیایی اهمیت اقتصادی زیادی داشته و علی‌رغم اهمیت آن، مطالعات معدودی درباره‎ی کنترل بیولوژیک آن صورت گرفته است. در این تحقیق قارچ‌های بیمارگرLecanicillium muscarium جدایه‎ی D‏AOM 198499 ،Beauveria bassiana جدایه‎ی PTCC5197 و Metarhizium anisopliae جدایه‎ی DEMI-001 علیه لارو آفت مورد ارزیابی گلخانه‌ای قرار گرفت. قارچ‌ها با استفاده از روش‌های معمول تکثیر شده و غلظت‌های مختلفی از آنها (105، 106، 107، 108 اسپور در میلی‎لیتر) به همراه شاهد تهیه گردید. لاروهای تقریباً یک اندازه و یکسان به مدت نیم دقیقه از طریق غوطه‌ور‌سازی در معرض غلظت‌های فوق‎الذکر قرار گرفته و در دالان‌های لاروی مصنوعی به قطر 5/1 و عمق 10 سانتی‌متر در تنه‎های درختان صنوبر، کلن 32/56 قرار داده شد. میزان تلفات لاروی با شکافتن و تکه‌تکه کردن تنه‌ها بعد از 15 روز تعیین شده و غلظت‌های کشنده‌ برای 50% و 90% (LC50 و LC90) از جمعیت لارو آفت محاسبه گردید. نتایج نشان داد که برای هر سه قارچ بیمارگر، اختلاف بین شاهد و تیمارها معنی‌دار بوده (01/0α = ) و غلظت‌های کشنده‌ برای 50% از جمعیت آفت توسط<br />L. muscarium، B. bassiana و M. anisopliae به ترتیب 106 × 53/8، 107 × 65/3 و 104 × 7/8 اسپور در میلی‎لیتر بود. نتایج تجزیه‌ی واریانس داده‌ها نشان داد که سه گونه قارچ مورد آزمایش و غلظت‌های به‌ کار رفته با همدیگر در سطح یک درصد اختلاف معنی‌دار داشتند. قارچ M. anisopliae با میانگین 99/50 درصد بیشترین و B. bassiana با میانگین 41/30 درصد کمترین میزان تلفات را در لاروهای تیمار شده ایجاد نمود. همچنین مقایسه‌ی میانگین‌ غلظت‌ها به روش دانکن مشخص نمود که تیمار 108 اسپور در میلی‎لیتر با 57/68 درصد بیشترین و تیمار105 اسپور در میلی‎لیتر با 64/38 درصد کمترین میزان تلفات را در لاروهای تیمار شده ایجاد نمود. مقایسه‌ی میانگین‌های مربوط به اثر متقابل دو عامل قارچ و غلظت‌ها نشان داد که تیمار 108 اسپور در میلی‎لیتر از قارچ M. anisopliae با 9/78 درصد بیشترین و تیمار105 اسپور در میلی‎لیتر از قارچ B. bassiana با 66/16درصد کمترین میزان تلفات را روی لاروهای تیمار شده ایجاد نمود.