تعیین شاخص‌های تغذیه‌ای لاروهای شب‌پره‌یHyles euphorbiae (Lep.: Sphingidae) روی گونه‌های مختلف فرفیون

Abstract

شب‌پره‌ی Hyles euphorbiae (L.) حشره‌ای است که تنها از گونه‌های شیرابه‌دار گیاهان جنس Euphorbia L. تغذیه می‌نماید. اطلاع از میزان تغذیه و دامنه‌ی میزبانی این شب‌پره به عنوان یکی از عوامل بیوکنترل علف‌های هرز فرفیون حائز اهمیت است. در این تحقیق، شاخص‌های تغذیه‌ای لاروهای این شب‌پره روی پنج گونه فرفیون رایج در اراضی کشاورزی و مرتعی آذربایجان غربی به اسامیEuphorbia macroclada ،E. denticulata ،E. seguieriana ،E. heteradena و<br />E. boissieriana در شرایط آزمایشگاه با دمای 1 ± 19 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره‌ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی اندازه‌گیری شد. آزمایش‌ها در طول دوره‌ی لاروی شب‌پره، در 4 گروه 8 تایی و در داخل ظروف پلاستیکی انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که میزان تغذیه‌ی لاروهای این شب‌پره از پنج گونه فرفیون مورد بررسی با یکدیگر دارای اختلاف معنی‌دار نمی‌باشد. اگر چه بیشترین میزان تغذیه مربوط به E. macroclada <br />(71/0 ± 97/24 گرم) و کمترین آن مربوط به E. boissieriana (88/0 ± 24/21 گرم) بود. میانگین وزن فضولات دفع‌شده توسط لاروهای پرورش‌یافته بر روی E. boissieriana (73/0 ± 20/11 گرم) به صورت معنی‌داری کمتر از میانگین وزن فضولات دفع‌شده از لاروهای پرورش‌یافته روی سایر گونه‌های فرفیون بود. مقایسه‌ی میانگین وزن لاروهای H. euphorbiae در پایان دوره‌ی لاروی در تغذیه از پنج گونه فرفیون نشان داد که از لحاظ آماری اختلاف معنی‌داری بین آن‌ها وجود ندارد ولی میانگین شاخص بازدهی تبدیل غذای بلعیده‌شده (01/0 ± 200/0) در مورد گونه‌ی E. boissieriana علی‌رغم نداشتن اختلاف معنی‌دار با سایر گونه‌ها بیشتر از بقیه بود. نتایج کلی تحقیق حاضر نشان داد که هر پنج گونه‌ فرفیون مورد تحقیق، میزبان لاروهای H. euphorbiae بوده و لاروها در روی میزبان‌های خود برای رسیدن به وزن طبیعی، ضمن افزایش بازدهی تبدیل مواد بلعیده‌شده، میزان تولید فضولات و دفع آن را کاهش می‌دهند. این شب‌پره عامل مناسبی برای به‌کارگیری در کنترل گیاهان مضر فوق در قالب برنامه‌های کنترل بیولوژیک می‌باشد.