محاسبه‌ی سطح زیان اقتصادی شته‌ی خردل،Lipaphis erysimi (Hemiptera: Aphididae)، در مزارع کلزای رقم هایولای 401 در خوزستان

Abstract

گیاه کلزا کشت عمده‌ در استان خوزستان بوده و درصد بالای روغن‌ دانه‌ی آن سبب شده که سطح زیر کشت این محصول سال به سال افزایش یابد. یکی از آفات مهم کلزا در خوزستان شته‌ی خردل (Lipaphis erysimi Kalt.) است، ولی اطلاعاتی در خصوص سطح زیان اقتصادی (EIL) آن که در تصمیم‌گیری نحوه‌ی کنترل این آفت ضروری می‌باشد، موجود نیست. از این رو آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با‌ 11 تیمار تراکم شته در 5 تکرار بر روی رقم هایولای 401 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان طی دو سال زراعی 84-1383 و 85-1384 انجام شد. تراکم‌های 0، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45 و50 شته در هر ساقه‌ی گل‌دهنده‌ی مرکزی کلزا با استفاده از روش قفس آستینی ایجاد شد. میانگین عملکرد دانه و اجراء عملکرد در تیمارهای مختلف تراکم شته با استفاده از آزمون دانکن گروه‌بندی و معادله و منحنی خط رگرسیونی بین تعداد شته در هر جوانه و تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه و وزن دانه‌ی هر بوته محاسبه شد. وزن دانه‌ی هر ساقه‌ی گل‌دهنده‌ی مرکزی کلزا محاسبه و میزان خسارت به ازای هر واحد آفت محاسبه گردید. برای محاسبه‌ی EIL شته‌ی خردل از روش تعیین حد سود‌آوری مبارزه استفاده شد. نتایج نشان داد که EIL شته‌ی خردل در منطقه‌ی بهبهان، 53/7 و 49/2 سانتی‌متر از ساقه‌ی گل‌دهنده‌ی آلوده در مترمربع به شته به ترتیب در طی سال‌های زراعی 84-1383 و 85-1384 بوده است. آستانه‌ی زیان اقتصادی (ET)، 65/5 و 87/1 سانتی‌مترمربع از ساقه‌ی گل‌دهنده‌ی آلوده در مترمربع محاسبه گردید.