ارتباط بین تغییر اقلیم و رویدادهای حدی

Abstract

در سال‌های اخیر توجه به رویدادهای حدی (خشکسالی‌ها، سیل‌ها و امواج شدید گرمایی)، نه‌‌تنها به علت پیامدهای اقتصادی، اجتماعی بلکه به‌‌منزلة نشانگرهای تغییر اقلیم، اهمیت زیادی پیدا کرده است. در این تحقیق برای یافتن ارتباط بین تغییر اقلیم و رویدادهای حدی، رفتار و فراوانی رویدادهای حدی با استفاده از شاخص‌هایی در بسته نرم‌افزاری بنام شاخص‌های اقلیمی حدی Extreme Climate Index Software, ECIS)) بررسی شده است. دربسته نرم‌افزاری ECIS روند شاخص‌ها براساس داده‌های روزانه دما و بارش 16 ایستگاه همدیدی (شاخص نواحی اقلیمی ایران) در دوره آماری2003-1951 محاسبه شده است. در نهایت نقشه‌های روند شاخص‌های حدی در ایران تهیه شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که روند کاهشی شاخص‌های حدی سرد FD وروند افزایشی در شاخص‌های حدی گرم مانند T40 در همه نواحی اقلیمی ایران به‌جز در ناحیه شمال غرب وجود دارد و گرمایش متقارن در بیشتر دنباله سری‌های زمانی شاخص‌های حدی به‌جز در دو ایستگاه همدان و ارومیه وجود دارد .همچنین نتایج مبین افزایش قابل توجهی در تعداد روزها و شب‌های خیلی گرم و کاهش در دامنه دمایی حدهای سالانه است و همین امر سبب کوتاه شدن دوره بازگشت شاخص‌های حدی گرم مانندSU ، T40و بلندترشدن دوره بازگشت شاخص‌های حدی سرد FD وID شده است اما روند شاخص‌های حدی بارش تغییرات اندکی را نشان می‌دهد. این نتایج فراوانی رویدادهای حدی اقلیمی مانند خشک‌سالی و طولانی شدن امواج گرم در اکثر نواحی اقلیمی ایران را تایید می‌کند. به‌طورِکلی براساس نتایج تغییر در روند شاخص‌های حدی در ایران بارز است و نشانه‌های روشنی از تغییر اقلیم وجود دارد.