استفاده از روش لومینسانس نوری جهت تعیین سن رسوبات لسی اطراف شهر میبد و تفسیر شرایط تشکیل آنها

Abstract

نهشته‌های لسی تاریخچه آب‌و‌هوایی و وضعیت جریان گردوغبار جوی دوران گذشته را در خود ضبط کرده‌اند و وجود آنها در یک منطقه، مراحل مختلفی از تغییر اقلیم در دوره زمین‌شناسی «کواترنر» را نشان می‌دهد؛ اما جهت استفاده مناسب از این منبع اطلاعات، نیاز به تعیین سن این نهشته‌ها و میان لایه‌های کهن خاک بین آنها داریم. جهت سن­یابی رسوبات لس توسط لومینسانس برانگیخته نوری (OSL) به دو پارامتر دز معادل دز طبیعی محیط و دز سالانه نیاز است. به‌منظور اندازه­گیری دز معادل معمولاً از روش SAR استفاده می‌شود. اما در این مطالعه به دلیل خالص نبودن کوارتز پس از دو مرحله شستشو با اسید فلوریدریک به دلیل تولید سیگنال مادون قرمز، از روش نور آبی پس از مادون ­قرمز ([Post IR] OSL) استفاده شد. در این بررسی دز معادل دز طبیعی نمونه­های برداشت شده با تحلیل داده­ها در برنامه آنالیست به روش هیستوگرام محاسبه شد. دز سالانه محیط توسط روش ICP و سن نمونه یا آخرین زمان رسوبگذاری آن 3900 ± 34600 سال پیش به دست آمد. با توجه به این سن، زمان رسوب‌گذاری ذرات سیلت معادل اواسط دوره وورم بوده است که به آخرین عصر یخچالی مربوط می‌شود. به این دلیل رسوب‌گذاری این لس‌ها در ایران مرکزی در شرایط سرد و خشک بوده و با وزش بادهای شدیدی که منجر به ایجاد کوهریگ‌هایی نیز در مناطق اطراف دشت یزد شده بودند مطابقت دارد.