آشکارسازی تاثیر تغییراقلیم بر خشک‌سالی‌‌‌های هواشناسی در شمال غرب ایران

Abstract

تغییر اقلیم پدیده‌‌ای است کم و بیش غیر قابل اجتناب. مدیریت موفق منابع آب نیازمند شناخت تاثیرات این پدیده در سازگاری با کم آبی است. از آنجا که سناریوهای تعییراقلیم بر فرض تغییرات افزایشی و کاهشی و یا ثبات نرمال‌‌های اقلیمی استوار هستند، انتظار می‌رود که این فرضیات در پایش پدیده‌های هواشناسی ازجمله خشک‌سالی‌‌ آشکار شوند. در تحلیل مارکوف، این تغییرات به‌شکل تغییر در مقادیر احتمالات انتقال و یا تغییر طبقات پیش­آگاهی شده بروز می­کنند که به­طورقطع در تصمیم­گیری­های مدیریتی مهم هستند. در این تحقیق، براساس خروجی سه مدل بزرگ‌مقیاس (GCM) تحت سه سناریو، سری­های اقلیمی دما و بارش در منطقه شمال غرب ایران با به کارگیری یک روش ریزمقیاس­نمایی ناپارامتری برای دوره 2011-2040 شبیه­سازی شد. روش ریزمقیاس­نما مبتنی بر دو شیوه برآوردگر هسته تابع چگالی احتمال (KDE) و شیوه با نمونه­گیری هدفمند است که تغییرات پیش­بینی­شده خروجی GCM را به سری زمانی تولید شده چشم­انداز تعمیم می­دهد. از شاخص اکتشاف خشک‌سالی‌‌ (RDI) برای پایش پدیده خشک‌سالی‌‌ طی دو دوره 1971-2000 و 2011-2040 در ایستگاه‌های شمال غرب کشور استفاده و براساس تحلیل مارکوف، احتمالات انتقال و طبقات متناظر تا سه گام به جلو با هدف بررسی تاثیر فرضیات اقلیمی به‌ کار رفته بر پیش­آگاهی­های مدیریتی محاسبه شدند. در مجموع یافته‌‌های این تحقیق نشان می‌‌دهد در شرایط افزایش دما و کاهش بارندگی به منزله بدبینانه­ترین وضعیت، تاثیر پدیده تغییراقلیم بر وقوع طبقات خشک‌سالی‌‌ هواشناسی، حتی به شکل تغییر طبقه، نمود پیدا می­کند. در بیشتر ایستگاه­ها تحت این سناریو، تداوم وضعیت خطرناک خشک‌سالی‌‌ بسیار شدید (طبقه 4) تا دو گام به جلو پیش­بینی شد که می­تواند در برنامه‌ریزی منابع آب بسیار حائز اهمیت باشد.