شبیه‌سازی عددی نقش کوهستان در یک سامانه بارش‌زا روی ایران

Abstract

در این تحقیق برای بررسی چگونگی نقش کوهستان روی سامانه‌های بارش‌زا، مدل منطقه محدود MM5 با تفکیک افقی 5/55 کیلومتر تنظیم شده است و برای سامانه‌ایی کم‌فشار که در دوره زندگی هشت‌روزه خود، در روزهای 23 تا 30 دسامبر 2004 از روی ایران عبور می‌کند، اجرا می‌شود. نتایج حاصل از اجراهای مدل در حالتی که رشته‌کوه زاگرس وجود دارد و سپس حذف شده است و نیز نتیجه حاصل از حذف اثر کوهساری در کل شبکه، بررسی شدند.<br /> بررسی نتایج شبیه‌سازی نشان داد که ارتفاعات زاگرس از طریق افزایش حرکت بالاسو و پایین‌سو سامانه‌ها، روی بسیاری از کمیت‌های ترمودینامیکی و دینامیکی آنها مؤثراند از آن جمله می‌توان به محتوای آب ابر، فرارفت دما و سرعت قائم اشاره کرد. بررسی‌ها نشان داد که اگر شرایط بارش فراهم باشد، در صورت نبود زاگرس، در مناطق کویری بارش بیشتری ریزش می‌کرد. به‌علاوه این رشته‌کوه در نقش مانع جریان‌های مرطوب، سبب افزایش بارش در مناطق غربی خود می‌شود. با حذف زاگرس از مدل، دیده شد که سامانه‌های فشاری در صورت وجود این رشته‌کوه تضعیف می‌شوند. از حذف اثر کوهساری در همة دامنه که بیانگر حذف منطقه همگرایی دریای سرخ است، دیده شد که کم‌فشار واقع در جنوب غرب دریای سرخ به سوی شرق گسترش می‌یابد و پشته فشاری یا هسته پرفشار کوچک روی ارتفاعات واقع در منطقه از بین می‌رود. از این رو ارتفاعات اطراف این دریا در توسعه شمال سوی ناوه فشاری با منشا دریای سرخ نقشی ندارد.