پهنه‌بندی حساسیت‌ زمین‌لغزش با استفاده از روش ترکیبی جدید در محیط GIS

Abstract

<strong>زمینه و هدف</strong>: زمین­لغزش از جمله مهم­ترین سوانح طبیعی در مناطق شیب‌دار با خسارات انسانی و اقتصادی زیاد است. ایران به­خاطر شرایط خاص آب و هوایی و فیزیوگرافی همواره در معرض خطر زمین­لغزش قرار دارد. هدف از این تحقیق تهیه نقشه حساسیت زمین‌لغزش با استفاده از مدل تلفیقی فرآیند تحلیل سلسله مراتبی-تراکم سطح در محیط GIS، در بخشی از حوزه آبخیز هراز است. <strong>روش بررسی</strong>: ابتدا با مطالعات میدانی نقشه پراکنش زمین­لغزش­های حوزه و سپس نقشه عوامل موثر بر زمین­لغزش تهیه گردید. وزن‌دهی فاکتور­های موثر با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و نرم‌افزار Expert Choice انجام شد. وزن کلاسه‌های هر فاکتور با استفاده از مدل تراکم سطح در محیط GIS محاسبه گردید. در نهایت وزن کلاسه‌ها در وزن فاکتور ضرب شد. وزن‌ها در محیط GIS با هم تلفیق شده و نقشه نهایی حساسیت زمین‌لغزش به­دست آمد. <strong>یافته‌ها: </strong>بررسی­ها نشان داد که خصوصیات سنگ­شناسی، فاصله از جاده، شیب، فاصله از آبراهه، کاربری اراضی، ارتفاع و جهت شیب عوامل اصلی موثر در وقوع زمین­لغزش در منطقه هستند. نتایج نشان داد که شیب 50-15 درصد، جهت­های شیب شمالی و غربی، ارتفاع 2100-1500، کاربری‌های مسکونی و باغ-کشاورزی، فاصله 500 متری از جاده و 400 متری از آبراهه، سازندهای شمشک و پادگانه­های آبرفتی بیش‌ترین حساسیت را نسبت به زمین­لغزش از خود نشان دادند. <strong>بحث و نتیجه‌گیری</strong>: به طور کلی منطقه مورد مطالعه مطالعه به وقوع زمین‌لغزش حساسیت زیادی داشته و تهیه نقشه حساسیت زمین‌لزش در این منطقه بسیار ضروری است. نقشه تهیه شده ابزار مفیدی در برنامه ریزی کاربری اراضی خواهد بود.