بررسی پرتوزایی محیطی در خاک‌های مرزی منطقه هویزه

Abstract

<strong>زمینه و هدف:</strong> هسته­های پرتوزا به صورت طبیعی و مصنوعی در آب، خاک، سنگ و هوا وجود دارند و همه انسان­ها در معرض تابش­های هسته­ای قرار دارند. برخی از فعالیت­های بشری مانند استفاده از سلاح­های حاوی اورانیوم ضعیف شده در جنگ­ها و یا سوانح هسته­ای باعث افزایش پرتوزایی محیطی می­شوند. با توجه به نزدیکی هویزه به مناطق جنگی کشور عراق، مطالعه پرتوزایی خاک این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است.<br /> <strong>روش بررسی:</strong> در این پژوهش 10 نمونه خاک از منطقه هویزه در نزدیکی مرز عراق مورد مطالعه قرار گرفتند. فعالیت ویژه هسته­های پرتوزا با روش بیناب­نمایی گاما و با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی(HPGe) مدل GCD30195 با بازدهی نسبی 30% تعیین گردید. مقدار فعالیت معادل رادیوم، شاخص خطرپذیری داخلی و خارجی و کمیت­های دزسنجی و همچنین ضریب همبستگی پیرسون بین مقادیر رادیوم، توریوم وپتاسیم محاسبه شد.<br /> <strong>یافته­ها:</strong> مقادیرمیانگین فعالیت ویژه هسته­های²³⁸U ،²²⁶Ra ، ²³²Th ،⁴⁰Kو ¹³⁷Cs در نمونه­های خاک مورد مطالعه به ترتیب 09/34، 96/34، 84/34، 68/384 و 64/5 برحسب Bqkg^-1 بدست آمد. مقادیر H_inو H_extدر نمونه­ها به ترتیب از 37/0تا 49/0 و 25/0 تا37/0 تغییر می­کند. ضریب همبستگی پیرسون بین تغییرات ²²⁶Ra و ²³²Th برابر 59/0 به­دست آمد که همبستگی متوسطی را نشان می­دهد.<br /> <strong>بحث و نتیجه گیری: </strong>مقدار میانگین Ra_eq درنمونه­های مورد مطالعه Bqkg^-1 39/114 به دست آمد که از مقدار میانگین جهانی (Bqkg^-169/131) کم­تر است.همه کمیت­های رادیولوژیکی نمونه­ها درسطح مجاز می­باشند و نزدیک به میانگین جهانی است. آثاری از اورانیوم ضعیف شده در این منطقه مشاهده نگردید.