تهیه مدل زیستگاه سیاه‎خروس قفقازی (Tetraomlokosiewiczi) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS

Abstract

<strong>زمینه</strong><strong> و هدف:</strong> سیاه خروس قفقازی با نام علمی Tetraomlokosiewiczi، یکی از نادرترین پرنده های جهان می باشد که در کشورمان ایران، فقط در جنگل‎های ارسباران مشاهده می‏شود. سیاه خروس قفقازی پرنده‏ای است که در فهرست قرمز IUCN (اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت) قرار گرفته است، به این معنی که در خطر انقراض می‎باشد. لذا اهمیت شناخت و حفاظت از زیست‎گاه این گونه نادر به روشنی آشکار می‏گردد. <strong>مواد و روش ها:</strong> طی این تحقیق ضمن معرفی این پرنده، با استفاده از مطالعات و مشاهدات میدانی ده ساله کارشناسان حفاظت از محیط زیست، اقدام به تهیه نقشه مدل زیستگاه این پرنده با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) شد. به این ترتیب که از میان نقاطی که سیاه خروس قفقازی طی چندین سال و در فصول مختلف در آنها دیده شده و با GPS ثبت شده بودند، نقاطی به طور تصادفی انتخاب شد و سپس با روی هم گذاری آن ها با لایه های ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت جغرافیایی، تراکم پوشش جنگلی، نوع گونه‎های گیاهی و اقلیم منطقه مورد مطالعه، مدل زیستگاه سیاه خروس قفقازی تهیه شد. <strong>یافته ها:</strong> برای آزمون مدل زیستگاه ساخته شده نیز، همه نقاط مشاهده شده این پرنده در مشاهدات میدانی با مدل حاصل روی هم‎گذاری شد که نتایج حاکی از آن است که مدل زیستگاه ساخته شده از صحت و دقت بالایی برخوردار است. نتایج نشان داد که سیاه خروس قفقازی در جنگل‎های ارسباران درمناطقی زیست می کنند که جنگل انبوه و نیمه انبوه با ارتفاع 2100 تا 2400 متر از سطح دریا، شیب بیش از 30 درصد، جهت شیب شمالی و اقلیم مرطوب و نیمه مرطوب مدیترانه‎ای است که جامعه‎های گیاهی بلوط، ممرز، هفت کول، قره قات و نسترن غالب می باشد. <strong>بحث و نتیجه گیری: </strong>زیستگاه‎ها به عنوان یکی از مهم ترین عوامل حضور و بقای گونه‎ها در هر محیطی به شمار می‎روند. شناخت دقیق نیاز هرگونه در ارتباط با گونه مورد نظر می تواند درانتخاب زیستگاه های مناسب برای رها سازی گونه ها موثر باشد. قابلیت‎های سامانه‎های جغرافیایی (GIS) دراین زمینه بسیار موثر است، چرا که با استفاده از قابلیت‎های مختلف این سامانه‎ها در تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری، می توان حجم وسیعی از اطلاعات را بررسی کرده و مدل سازی زیستگاه ها را انجام نمود.