مدخلى بر مناسبات فقه و تمدن

Abstract

درباره فقه و نسبت آن با تمدن، دیدگاه‏هاى مختلفى وجود دارد. برخى هیچ نسبتى میان این دو برقرار نمى‏بینند. گروه دیگرى نسبتى حداقلى میان فقه و تمدن قائلند; و گروهى نیز فقه را شرط اساسى تمدن‏سازى قلمداد مى‏کنند. سنجش نسبت فقه و تمدن با دو نگاه، قابل بحث و بررسى است. در یک نگاه، فقه موجود مورد مطالعه قرارگرفته، نسبت آن با تمدن سنجیده مى‏شود; اما در نگاه دیگر، فقه مطلوب مطمح نظر است و با نگاه به آن، نسبت فقه و تمدن بررسى مى‏گردد. نمى‏توان ادعا کرد نظام‏هاى اجتماعى مورد نیاز تمدن مستقیماً و به طور کامل در فقه فعلى موجود است، اما وجود چهارچوب‏هاى اصیل و ساختارى تمدن در فقه موجود، قابل انکار نیست.