استهزای جنگ در آثار آریستوفان (کهن‌ترین کمدی‌نویس جهان)

Abstract

چکیده کهن‌ترین کمدی­نویس جهانِ باستان، که آثارش به دست ما رسیده، آریستوفانِ یونانی است. از یونان باستان در سدة پنجم پیش از میلاد، نام کمدی‌نویسان بی‌شماری به دست آمده، ولی آثار هیچ‏ یک از آنها، به طور کامل یافته نشده است. بنابراین، یگانه معیار قضاوت دربارة کمدی‌های عصر طلاییِ یونان باستان، نمایشنامه­های آریستوفان است. وی را می‏توان پایه‏گذار کمدی در جهان دانست. درباره‏اش اطلاعات اندکی موجود است و حقایق زندگی او را از دل نمایشنامه‏هایش باید استخراج کرد. او در دوران جنگ فرسایندة «آتن و اسپارت» و «آتن و سیسیل» می‌زیست و در بسیاری از آثارش، بازتابی از این جنگ‌های فرساینده را به نمایش درآورده است. چهار نمایشنامه از آثار یازده گانة او، به نام‌های «آخارنی‌ها»، «صلح»، «پرندگان» و «لوسیستراتا»، دارای طرح داستانیِ آشکاری بر ضد این جنگ‌ها هستند. آریستوفان در این آثار با استهزای حکمرانانِ جنگ طلب آتنی، رویای مدینة فاضله‌ا‌ی را عاری از سودای جنگ، پی‌ریزی می‌کند. کمدی‏های آریستوفان به رغم گذشت بیست و پنج قرن از آفرینش آنها، اجراهای بی‏شماری در سدة گذشتة میلادی و قرن بیست و یکم داشته و به زبان‏های گوناگون جهان ترجمه شده است. یکی از دلایل رویکرد چشمگیر به کمدی‏های او را می‏توان ستیزة آشتی ناپذیر وی با جنگ دانست