زیبایی شناسی سایه پردازی در فیلم-نوآر

Abstract

سایه در فیلم، یک مفهوم تکنیکی و محتوایی است که گستردگی ابعاد آن در تاریخ سینما، موجب پدیدارشدن تحلیل‌های بسیار متنوعی گشته است. این مسئله که سایه پدیده‌ایست قابل خوانش و تحلیل آنها از ضرورت بالایی برخوردار است، فرض کلیدی این مقاله می‌باشد که به موجب آن به سئوالاتی مانند مفاهیم و کارکردهای ساختاری سایه در فیلم چیست؟ و آیا سایه از ابعادی فرهنگی در هر دورة تاریخی برخوردار بوده است؟، پاسخ داده خواهد شد. سایه بخشی از میزانسن فیلم به شمار می‌آید و در نتیجه تحلیل سایه، بخشی از نقد میزانسن است. این مقاله نخست با ارائة پیشینه‌ای از پیدایش و بهره‌گیری ادبی از سایه، پیش‌زمینه‌های فرهنگی- نمایشی سایه را بررسی می‌نماید. سپس با استفاده از روش نقد میزانسن و با توجه به زمینه‌های تاریخی، به تحلیل مفاهیم سایه در دوران سینمای کلاسیک تا آغاز دهة1960 و با تاکید بر فیلم نوآر می پردازد، به برخی از مهم‌ترین نمونه‌های سبکی سایه‌پردازی اشاره خواهد کرد و با تاکید بر اینکه فرم و اندازة سایه در برگیرندة مفاهیمی پنهان در ارتباط با کاراکتری است که سایه را آفریده، به خوانش این مفاهیم می پردازد.