نمایش دینی: پژوهشی پیرامون لزوم معاصر‌سازی فرم و نقد هرمنوتیکی محتوا

Abstract

در ایران و بسیاری دیگر از کشورهای جهان، انواعی از نمایش‌های دینی پدید آمده‌اند که ریشه‌ها و مایه‌هایی دیرینه دارند و حتی تعدادی از آنها آیینی‌اند؛ از سویی دیگر، با گذشت زمان و عبور از دوران‌های رنسانس، مدرنیسم تا دوران پست‌مدرنیسم، تئاتر دینی نیز مانند سینمای دینی، جایگاهی مهم و مفید در سطوح مختلف جامعه داشته و تماشاگران فراوانی یافته است. شاخصه‌ها و ابعاد دوران مدرنیسم و پست‌مدرنیسم به جامعه، فرهنگ و هنر ایران نیز بسط یافته‌اند و با انواع سنتی و غیر‌سنتی تئاتر دینی ایران مواجه گردیده‌اند و بعضاً جاذبه‌ها و حتی موجودیت آن را به چالش کشیده‌اند. در این پژوهش بر‌اساس منابع مکتوب گوناگون - ضمن توجه به جایگاه تئاتر دینی در دوران معاصر- بر ضرورت باز‌اندیشی و نقد در جنبه‌ها و عناصر فرمی (تکنیکی) و محتوایی تأکید شده است؛ و همچنین ضروری دانسته شده که عناصر فرمی آن با مفهوم "معاصر‌سازی" متحول و بدیع گردند و عناصر محتوایی آن بر‌اساس "رویکرد هرمنوتیکی" تحلیل و بازنگری شوند. جای یاد‌آوری است رویکرد هرمنوتیکیِ برگزیده، بر‌اساس شش تعریف جدید از هرمنوتیک است که استاد نامدار این گفتمان ریچارد.ا.پالمر (1968) عنوان نموده و برای نقد فرم (شکل) از مفهوم "معاصر‌سازی" ساختة یان کات (1964) استفاده شده است.