نگاه واقع‌گرایانه به فلسفه کیفر در حقوق اسلامی و جایگاه پیشگیری در آن

Abstract

یکی از آفت­های تحقیق در علوم انسانی، نگاه جانبدارانه و گاه غرض­ورزانه نسبت به موضوعات مورد مطالعه است. فلسفه و علت به­کارگیری کیفر در حقوق اسلامی از موضوعاتی است که از این نوع نگاه در امان نبوده و بعضی از محققان بزرگ حقوق کیفری را نیز از درک صحیح حقوق اسلامی باز داشته است. در نظام­های کیفری عرفی، فلسفه کیفر بر دو دیدگاه اصلی پیشینه­گرا و غایت­گرا استوار شده است که هر یک دلایل و مبانی محکمی بر نظریه خود ارائه می­دهند؛ در مقابل در حقوق کیفری اسلامی، تفاوت عمده آن با حقوق کیفری عرفی در تأکید بر اصلاح و بازپروری است که در این میان، توجه خاص به پیشگیری و حتی پیش­بینی خطرات پیرامونی، این نظام را از سایر نظام­ها متمایز نموده است به نحوی که اگر دستورات و رهنمود­های اسلام به نحو صحیح به کار رود؛ نیازی به اجرای اکثر کیفر­های مقرر در آن نخواهد بود.