بافت‌شناسی تکامل دستگاه گوارش لاروماهی کلمه (Rutilus rutilus caspicus) دریای خزر

Abstract

در تحقیق حاضر تکامل بافت‌شناسی دستگاه گوارش ماهی کلمه از مرحلة تفریخ تا بچه‌ماهی انگشت‌قد به مدت 53 روز در شرایط طبیعی زیستگاه مرحلة نوزادگاهی این ماهی بررسی شد. سنین 1، 4، 10، 18، 28، 39 و 53‌روزگی برای مطالعات بافت‌شناسی انتخاب شد. بعد از نمونه‌برداری و تثبیت‌کردن با فرمالین 10 درصد برش‌های بافتی و رنگ‌آمیزی انجام شد. لاروهای تازه‌تفریخ‌شده لولة گوارش ساده را نشان دادند. دهان بسته، کبد لوله‌ای و کیسة شنای اولیه از سایر ویژگی‌های این مرحله بودند. در لارو چهارروزه دهان باز شد و یک مری کوتاه با بافت پوششی از نوع سنگ‌فرشی مطبق با سلول‌های جامی‌شکل اندک مشاهده شد. در لارو ده‌روزه مهم‌ترین واقعة تکاملی شروع تغذیة فعال بود. جذب کامل کیسة زرده و تکامل نهایی مری تا سن 28‌روزگی و تکامل نهایی دندان‌های حلقی، محو میکروسکوپی کیسة زرده و شروع پیچ‌خوردگی روده از سایر وقایع تکاملی تا مراحل نهایی نمونه‌برداری‌ها بودند. روده اولین و دندان‌های حلقی آخرین ناحیه بودند که تکامل یافتند. حفظ تغذیة درونی به مدت طولانی بعد از شروع تغذیة فعال از راهکارهای افزایش بقا در محدودیت‌های غذایی در این ماهی است. ویژگی‌های تکاملی مشاهده‌شده بر شبیه‌بودن تکامل دستگاه گوارش ماهی کلمه با سایر ماهیان استخوانی تأکید می‌کند و البته تفاوت‌های خاص گونه‌ای به‌خصوص در بخش دندان حلقی دیده می‌شود.