بررسی مشخصه‌های بیوشیمیایی خون وآسیب‌شناسی بافتی در مسمومیت تجربی با دیازینون در ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio)

Abstract

استفاده از دیازینون جهت کنترل آفات نباتی در بسیاری از مزارع کشاورزی که در مجاورت منابع آب شیرین واقع شده‌اند رایج می‌باشد. از اینرو در این مطالعه به بررسی سمیت زیر کشند? این آفت‌کش ارگانوفسفره‏ به عنوان یک آلاینده بوم سازگان‌های آبی، بر روی تغییرات آسیب‌شناسی بافت کبد و تغییرات برخی از فاکتورهای بیوشیمیایی خون ماهی کپور معمولی Cyprinus carpio‏ پرداخته شده است. در این آزمایش ماهی‌ها به مدت 10‏، 20 و 30 روز در معرض غلظت زیر کشنده 60 و 120 میکروگرم در لیتر دیازینون قرار داده شدند. افزایش معنی‌دار (05/0p<) سطح فعالیت آنزیم‌های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز، لاکتات‌دهیدروژناز، کراتین‌فسفوکیناز در پلاسما و افزایش معنی‌دار (05/0p<) غلظت گلوکز، آلبومین و کلسترول در خون ماهیانی که در معرض سمیت مزمن دیازینون قرار داشتند در مقایسه با ماهیان گروه شاهد کاملا مشهود بود. با این وجود هیچ گونه تغییر معنی‌داری (05/0p>) در سطح پروتئین تام پلاسما و گلبولین در خون ماهی‌های تحت آزمایش مشاهده نگردید. تاثیرات آسیب شناسی بافتی دیازینون بر روی بافت کبد ماهی کپور معمولی ‏، نیز با میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. بهم ریختگی شکل ظاهری و آرایش سلولی سلول‌های کبدی، رسوب مواد سیتوپلاسمی و هسته‌ای، شکل گیری واکوئل در بافت کبدی، نکروز و تخریب ساختار سلول‌های کبدی و نیز از هم گسیختگی سینوس‌های خونی در بافت کبد ماهی‌های تحت تیمار سم دیازینون دیده می‌شود.