تاثیر مواجهه 14 روزه با نفت خام و دوره بازیابی فیزیولوژیک بر تغییرات بیوشیمیایی خون در بچه ماهیان باس آسیایی (Lates calcarifer)

Abstract

آلاینده­ های نفتی از مهمترین چالش­ ها در توسعه آبزی­ پروری دریایی در خلیج فارس و دریای عمان به ­شمار می روند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات نفت خام بر برخی پارامترهای خون بچه‌ماهیان سی باس آسیایی (<em>Lates</em><em>calcarifer</em><em>)</em> انجام پذیرفت. در مرحله اول ماهیان به مدت 14 روز در معرض پنج تیمار آزمایشی شامل، تیمار شاهد، پخش‌کننده شیمیایی، بخش قابل حل نفت در آب، نفت خام پخش‌شده به روش مکانیکی و نفت خام پخش‌شده به روش شیمیایی با سه تکرار قرار گرفتند. در مرحله دوم آزمایش به ­منظور بررسی توانایی بازیابی فیزیولوژیک، ماهیان به­ مدت 14 روز به محیط فاقد آلودگی منتقل شدند. جهت بررسی تغییرات بیوشیمیایی خون، میزان فعالیت آنزیم‌های آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، گلوکز، تری­گلیسرید و پروتئین کل پلاسما اندازه­ گیری شد. نتایج تفاوت معنی‌دار در سطح فعالیت آنزیم ALT و پروتئین کل پلاسمای خون ماهیان در تمام دوره‌های نمونه برداری نشان نداد. میزان AST در تمامی تیمارهای آلوده به نفت خام در روزهای 7 و 14 افزایش یافت. این افزایش در تیمار پخش‌کننده مکانیکی در دوره ریکاوری نیز ادامه داشت. سطوح گلوکز خون پس از گذشت یک هفته از در معرض قرارگیری در تیمارهای آلوده نسبت به گروه کنترل کاهش یافت. پس از 14 روز، غلظت گلوکز در تیمارهای پخش‌کننده مکانیکی و پخش‌کننده شیمیایی نفت کاهش قابل توجهی را نسبت به شاهد نشان دادند. میزان تری‌گلیسرید در تمامی تیمارهای آلوده به نفت خام در همه دوره‌ها نسبت به تیمار شاهد کاهش قابل توجهی داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که نفت خام پخش شده در آب سبب ایجاد تغییرات در برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون بچه ماهیان سی­باس آسیایی است و این اثرات تا 14 روز بعد از پایان در معرض قرارگرفتن ماهی با نفت خام نیز مشاهده می­ گردد.