خُلق اجتماعی و رفتار سرمایه‌گذاران؛ شواهدی از رفتار جمعی سرمایه‌گذاران در ماه‌های مذهبی

Abstract

پژوهش‌ها نشان داده دین عامل مؤثری بر شکل‌گیری خُلق اجتماعی‌ است. لذا می‌توان تأثیر دین بر تورش‌های رفتاری که متأثر از خُلق اجتماعی است را موردبررسی قرار داد. پدیده رفتار جمعی در زمره چنین تورش‌هایی قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر ازجمله پژوهش‌های پس‌رویدادی است که با استفاده از داده‌های مشاهده‌شده، احتمال بروز رفتار جمعی در سه ماه مذهبی محرم، رمضان و ذی‌الحجه را موردبررسی قرار داده است. با بررسی 1206 روز مبادلاتی بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1393-1389، نتایج پژوهش نشان می‌دهد که احتمال وجود این رفتار در ماه‌های مذهبی بیش از سایر ماه‌های سال است و در بین ماه‌های مذهبی نیز ماه رمضان بیشترین تأثیر را بر شکل‌گیری رفتار جمعی دارد. همچنین تئوری‌ها احتمال بروز رفتار جمعی در عملکرد بالا یا پایین، یا در حجم بالا و پایین بازار سهام را مطرح کرده است. ازاین‌رو با انجام آزمون‌های قوت، احتمال بروز رفتار جمعی تحت تأثیر حجم و عملکرد بازار بررسی شد، اما الگوی مشخصی در این زمینه مشاهده نشد.