موارد خروج کلام از مقتضای ظاهر

Abstract

اصل آن است که سخن مطابق مقتضای ظاهر آورده شود یعنی، مثلأ در مقام خبر، جملا خبری و در مقام طلب، جملة انشائی بکار رود، ولی کاهی اسبابی بلاغی، گوینده بلیغ را وادار میکندکه از این قاعده خارج شده و بر خلاف مقتضای ظاهر سخن بگوید، این را اصطلاحأ خروج کلام از مقتضای ظاهر می نامند. نگارنده در این مقاله به سبب اهمیت موضوع، کوشیده است موارد خروج کلام از مقتضای ظاهر را به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار داده و فایده هر یک را ذکرکند. اهم مسائل این پژوهش عبارتند از: ا) نهادن خبر در جای انشاء2) نهادن انشاء در جای خبر 3) نهادن ضمیر به جای اسم ظاهر 4) نهادن اسم ظاهر به جای ضمیره) نهادن مفرد به جای مثنی 6) نهادن مفرد به جای جمع 7) نهادن مثنی به جای مفرد 8) نهادن مثنی به جای جمع 9) نهادن جمع به جای مفرد 10) نهادن جمع به جای مثنی 11) نهادن ماضی به جای مستقبل 12) نهادن مستقبل به جای ماضی 13) نهادن اسم فاعل یا اسم مفعول به جای مستقبل 14) التفات 15) تغلیب 16) قلب.