اثر خصوصیات خاک و توپوگرافی بر پراکنش تیپ‌های گیاهی در جنگل‌های ارسباران‌

Abstract

این پژوهش با هدف بررسی اثر عوامل محیطی بر تیپ‌های گیاهی در جنگل‌های ارسباران انجام شده است. برای در­نظر گرفتن شرایط مختلف، نمونه‌برداری‌ها بر اساس واحدهای شکل زمین انجام شد و اندازه قطعات­نمونه مربعی­شکل به روش حداقل سطح، 400 مترمربع تعیین شد. با توجه به واحدهای شکل زمین منطقه مورد­بررسی تعداد 27 قطعه‌نمونه برداشت شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار PC-ORD و به کمک آنالیز خوشه‌ای پوشش گیاهی منطقه تیپ‌بندی‌ شد و سپس برای تجزیه‌وتحلیل عوامل محیطی در ارتباط با تیپ‌های گیاهی از نرم‌افزار XLSTAT و آنالیز مؤلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. با استفاده از آنالیز خوشه‌ای 6 تیپ گیاهی در منطقه مورد­بررسی تشخیص داده شد که برخی گونه‌ها مانند بلوط اوری (Quercus macranthera Fisch. & C. A. Mey.)، ممرز (Carpinus betulus L.)، گلابی وحشی (Pyrus glabra Boiss.)، زرشک (Berberis vulgaris L.)، آلوچه وحشی (Prunus cerasifera Ehrh.)، سیاه تلو (Palliurus spina-chiristi Mill.) و ازگیل (Mespilus germanica L.)، گونه‌های غالب تیپ‌های رویشی بودند. همچنین نتایج آنالیز PCA نشان داد که سیلت، پتاسیم، تخلخل، وزن مخصوص ظاهری، فسفر و رس از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش تیپ‌های گیاهی منطقه هستند. با توجه به اینکه، برای استفاده از گونه‌های گیاهی در احیای یک منطقه نیازمند داشتن اطلاعات از نیازهای رویشگاهی آن­ها است، بنابراین از نتایج این پژوهش می‌توان در احیای مناطق مشابه استفاده کرد.