تأثیر جنگلکاری با دو گونۀ درختچه‌ای سماق و بادام‌کوهی بر برخی ویژگی‌های شیمیایی خاک (بررسی موردی: منطقه کاخک گناباد- خراسان رضوی)‌

Abstract

تأثیر متقابل کاشت گونه­های گیاهی و محیط جزء بررسی­های پایه بوم‌شناختی است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کاشت گونه­های سماق و بادام­کوهی بر برخی خصوصیات شیمیایی خاک سطحی در اراضی جنگلکاری­شده منطقۀ کاخک گناباد واقع در جنوب استان خراسان رضوی انجام شد. تعداد 20 نمونه از خاک جنگلکاری سماق و بادام‌کوهی و 10 نمونه از خاک سطحی به­صورت تصادفی از عمق 0-20 سانتی­متری برداشت شد. خصوصیات شیمیایی خاک شامل: اسیدیته، شوری، ازت، مواد آلی، کربن، پتاسیم، کلسیم، سدیم، منیزیم، سولفات، بیکربنات و کلر با روش­های استاندارد اندازه­گیری شد. برای بررسی تأثیر کشت دو گونۀ مورد بررسی بر برخی ویژگی­های شیمیایی خاک و تعیین مؤثرترین عامل خاکی به ترتیب از تحلیل واریانس یک­طرفه (ANOVA) و تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) استفاده شد. نتایج تجزیه‌وتحلیل واریانس نشان داد که اثر کشت دو گونۀ سماق و بادام­کوهی، بر همۀ خصوصیات شیمیایی خاک (به‌جز اسیدیته) در سطح احتمال 01/0 معنی­دار شده است. نتایج تحلیل مؤلفه‌های اصلی نشان داد که به­ترتیب، نسبت کربن به ازت، پتاسیم و کلسیم، بیشترین تأثیر را در پوشش گیاهی رویشگاه سماق دارند. نتایج پژوهش نشان داد محتوای ویژگی­های شیمیایی خاک (به­جز کلر و منیزیم) در جنگلکاری درختچه سماق بیشتر از بادام­کوهی بود.