اثر اجرای طرح صیانت در مقدار و نوع سوخت مصرفی روستاییان در جنگل‌های ارسباران

Abstract

چوب و هیزم به‌عنوان یکی از مهم­ترین منابع تأمین انرژی برای بیشتر خانوارهای روستایی در کشورهای در­حال توسعه بوده و بالغ بر دو میلیارد نفر از خانوارهای روستایی در کشورهای در­حال توسعه برای آشپزی و گرما از هیزم و زغال استفاده می­کنند. می­توان از منابع غنی فسیلی، نیازهای مردم محلی را برای استفاده از سوخت تأمین کرده و منابع جنگلی را حفاظت کرد. از این­رو، هدف اصلی این پژوهش، بررسی مؤثر بودن اجرای طرح صیانت در حفاظت از جنگل‌های منطقه ارسباران و تغییر الگوی مصرف سوخت است. این تحقیق در هفت روستای منطقه ارسباران با استفاده از تکمیل پرسشنامه و مشاهدات محلی انجام شد. نتایج نشان داد که از 60 خانوار بررسی شده در این تحقیق، تنها سه خانوار از سوخت هیزمی استفاده نمی ­کنند. میانگین مصرف هیزم 60 خانوار، 2522 کیلوگرم در فصول بهار و تابستان و در فصول پاییز و زمستان، 6968 کیلوگرم بود. میانگین ارزش هیزم مصرفی سالانه خانوار برابر با 620765 ریال بوده و سرانه مصرف سالانه هیزم برابر با 167477 ریال است. همچنین نتایج نشان داد که هیزم در اقتصاد تمامی خانوارها به دلیل بالا بودن هزینه­ های کارگری، تأثیر منفی دارد. در سامان عرفی روستاهای موردبررسی، با توجه به تیپ جنگل، روستاییان به برداشت گونه­ های بلوط و ممرز و استفاده از آن‌ها به‌عنوان چوب سوخت و هیزم اقدام می­ کنند. با توجه به نتایج تحقیق می­ توان بیان کرد که اجرای طرح صیانت در تغییر الگوی سوخت مصرفی و حفاظت از جنگل‌ها اثر مثبت معنی‌داری داشته است.