آینده‌پژوهی روابط سیاسی جمهوری‌ اسلامی‌ ایران با ایالات‌ متحده‌ آمریکا تا سال 2024

Abstract

هدف: با روی کار آمدن ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و خروج وی از برجام، تنش‌‌های میان دو کشور ایران و آمریکا دوباره تشدید شد و روابط این دو کشور در شرایطی بحرانی قرار گرفت. بر این اساس مسئله ایجادشده این است که این روابط چگونه می‌تواند به سمت حل و فصل مشکلات، نه رفع کامل خصومت، حرکت نماید. لذا هدف پژوهش این است که به آینده‌سازی روابط جمهوری ‌اسلامی ‌ایران با ایالات ‌متحده آمریکا بپردازد و با ساخت سناریوهای مطلوب، نامطلوب، مرجح (قابل قبول) و قابل تحمل آینده‌های محتمل در روابط میان ایران و آمریکا را دسته‌بندی نماید. روش: این پژوهش با پذیرش اصول روش کیفی ـ تفسیری از شیوه امتداد حال به آینده، که یکی از روش‎‌های آینده‌پژوهی است، استفاده می‌کند. راهبرد پژوهش استفهامی است؛ گونه پژوهش کاربردی، موردپژوهی و مطالعه روند است. یافته‌ها: آینده‌های محتمل در روابط ایران با آمریکا شامل طیفی است که از یک‌سو منجر به تقابل نظامی میان دو طرف خواهد شد و از دیگر سو به توافقی که ایران در آن به منافع مورد نظر خود دست می‌یابد. دستیابی یا عدم دستیابی به هر یک، منوط به اجرای تجویزات ارائه‌شده خواهد بود. نتیجه‌گیری: برای دستیابی به سناریوی مطلوب و دوری هرچه بیشتر از سناریوی نامطلوب باید رویکرد دیپلماسی دو پایه بر مبنای تهدید و تطمیع به صورت همزمان اجرا شود. این تهدید و تطمیع مکمل یکدیگرند و کاربست آنها به صورت مجزا و انفرادی نه تنها کمکی به تحقق سناریوی مطلوب نمی‌کند، بلکه می‌تواند منجر به عدم تحقق آن نیز شود.