ارزیابی خواص شیمیایی، مکانیکی و نوری فیلمهای خوراکی بر پایه پوره کدومسمایی به کمک روش سطح پاسخ

Abstract

امروزه استفاده از پوشش‌ها و فیلم‌های خوراکی یا زیست‌تخریب‌پذیر در بسته‌بندی مواد غذایی نه‌تنها از بعد تغذیه‌ای و بازارپسندی حائز اهمیت است بلکه ازنظر عدم آسیب به محیط‌زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی تجدیدپذیر نیز مورد توجه قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش بهینه‌سازی فرمولاسیون فیلم خوراکی بر پایه کدومسمایی (ماده اصلی پیکره فیلم) با استفاده از غلظت-های مختلف کربوکسی‌متیل‌سلولز (CMC) (9/0-1/0 گرم، عامل ساختار دهنده و استحکام) ، کتیرا (4/0-0 گرم، عامل ساختار دهنده و استحکام) و گلیسرول (5/6-5/1 گرم، به‌عنوان پلاستی‌سایزر) بود. سپس، برخی ویژگی‌های فیلم خوراکی شامل کدورت، پارامترهای رنگی (L*a*b*، درجه سیری، اندیس‌های سفیدی و زردی)، خصوصیات مکانیکی و دانسیته فیلم‌های حاصله با روش‌ها و استانداردهای مربوطه ارزیابی گردید. طراحی آزمایش‏ها و بهینه‌سازی فرمولاسیون به کمک روش آماری سطح ‌پاسخ، طرح مرکب مرکزی انجام شد. طبق نتایج به دست آمده افزایش مقدار CMC سبب افزایش مقاومت به کشش و کشش‌پذیری فیلم‌ها شد (05/0>p). کتیرا تا غلظت 2/0 گرم سبب افزایش کشش‌پذیری شده و در مقادیر بالاتر عامل شکننده شدن فیلم‌ها گردید. افزایش مقدار کتیرا کدورت فیلم‌ها را نیز افزایش داد (05/0>p). گلیسرول بیشترین اثر معنی‌دار را روی متغیرهای وابسته داشت؛ با افزایش مقدار گلیسرول کشش‌پذیری و دانسیته (05/0>p) افزایش یافتند و مقاومت به کشش و مدول الاستیک (01/0>p) کاهش یافتند. با افزایش کتیرا تا میزان 2/0 گرم سیری رنگ و اندیس زردی کاهش و اندیس سفیدی فیلم‌ها افزایش یافت و در مقادیر بیش از 2/0 گرم سیری رنگ و اندیس زردی افزایش و اندیس سفیدی فیلم‌ها کاهش یافت (05/0>p). نتایج حاصل از بهینه‌سازی فرمولاسیون نشان داد که مطلوبیت در مقادیر بالای کتیرا و پایین CMC بیشتر بوده و بهترین فرمولاسیون حاوی 14/0 گرمCMC ، 25/0 گرم کتیرا و 88/1 گرم گلیسرول بود.