بررسی عوامل تأثیرگذار بر خسارت برف زودرس در توده‌های طبیعی (مطالعۀ موردی: بخش پاتم)

Abstract

به‌منظور بررسی فاکتورهای مؤثر بر خسارت ناشی از برف زودرس در پارسل 10 بخش پاتم جنگل آموزشی خیرود، آماربرداری به‌روش تصادفی منظم با ابعاد شبکه (100 در 100 متر) با قطعات نمونۀ دایره‌ای 1000 متر مربعی به تعداد 46 قطعه نمونه انجام گرفت. در هر قطعه نمونه عواملی مؤثر شامل شیب عمومی قطعه نمونه، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا و عمق خاک، قطر برابرسینه و ارتفاع همۀ گونه‌های درختی بیشتر از 5/7 سانتی‌متر برداشت شد. خسارات به درختان به چهار نوع دستۀ ریشه‌کن شدن، شکستگی تنه، شکستگی تاج و خم شدن طبقه‌بندی و ثبت شد. نتایج تحقیق نشان داد که 1/28 درصد درختان خسارت دیدند که درصد هر یک از انواع خسارت‌های ریشه‌کن شدن، شکستگی تنه، شکستگی تاج و خم شدن به‌ترتیب 3، 4، 10 و 11 درصد بود. نتایج نشان داد که بین نوع خسارت و عوامل جهات جغرافیایی، شیب، ارتفاع از سطح دریا و عمق خاک اختلاف معنی‌داری وجود دارد. بیشترین خسارت درختان در دامنۀ شمالی، شیب کمتر از 15 درصد، ارتفاع (380-330 متر) و خاک‌های کم‌عمق و کمترین آن در دامنه‌های جنوبی رخ داده است. خسارت در دامنه‌های شرقی و غربی تقریباً برابر بوده است. بیشترین و کمترین درصد خسارت به‌ترتیب مربوط به گونه‌های توسکا و افرا است. عملیات پرورشی با تأثیر بر ساختار افقی و عمودی توده‌ها جهت کاهش ضریب قطری درختان، نقش مؤثری در کاهش شدت و وسعت خسارت برف بر درختان خواهد داشت و پایداری توده و درخت را بهبود می‌بخشد.