پویایی پیت و ماند در رابطه با برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک جنگل راشستان آمیخته (جنگل شصت‌کلاته‌ـ‌گرگان)

Abstract

از مهم‏ترین آشفتگی‏هایی که در راشستان‌ها مشاهده می‏شود ریشه‏کن‌شدن درختان و به دنبال آن ایجاد نواحی خرده‌رویشگاه پیت و ماند است که به تغییرات اساسی در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک منجر می‎شود. پیت و ماندها، با سنین مختلفی در جنگل‏ دیده می‏شوند. این پژوهش به‌‌منظور بررسی رابطة پویایی پیت و ماند با برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در تودة آمیختة راش جنگل شصت‌کلاتة گلستان انجام شد. نمونه‏های خاک از 4 بخش پیت، ماند، حاشیة خشکه‏دار، و زیرتاج پوشش بسته در 4 درجة پوسیدگی جمع‎آوری شد و از نظر میزان مادة آلی، وزن مخصوص ظاهری، و pH خاک در 4 بخش‎ مذکور و سنین متفاوت، با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک‌طرفه مقایسه شدند. نتایج نشان داد میزان مادة آلی، وزن مخصوص ظاهری، و pH خاک در بخش‏های مختلف از اختلاف معنی‏داری در سطح 5 درصد برخوردار بودند. بیشترین مقدار مادة آلی به پیت، و وزن مخصوص ظاهری و pH به ماند اختصاص داشته است. میزان مادة آلی و وزن مخصوص ظاهری‌ در سنین متفاوت اختلاف معنی‎داری در سطح 5 درصد نشان داد. حال ‏آنکه در pH اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. بیشترین مقدار مادة آلی و وزن مخصوص ظاهری به‏ترتیب در سنین بالغ و جوان مشاهده شد. می‏توان گفت با گذشت زمان و افزایش سن پیت‏ مقدار مادة آلی افزایش، ولی میزان وزن مخصوص ظاهری کاهش می‏یابد که سبب حاصل‌خیزی خاک بر اثر تجزیة مناسب لاشبرگ در طی زمان و افزایش فعالیت میکروارگانیسم‏ها می‎شود. خرده‌رویشگاه‏های ایجاد‌شده سرآغاز تحول و حاصل‏خیزی خاک جنگل‌اند.