پایش اجتماعی؛ تحلیل شبکه و سرمایۀ اجتماعی در مدیریت پایدار منابع جنگلی (منطقۀ تحقیق: روستای کُدیر بخش کُجور استان مازندران)

Abstract

مدیریت جنگل­ها به­‌عنوان یکی از منابع مهم تولید، بسیار لازم و حیاتی است. در تصدی‌گری منابع جنگلی به­‌عنوان یکی از ارزشمندترین منبع طبیعی جهان، دخیل کردن بهره‌برداران محلی از این منبع، برای مدیریت مشارکتی جنگل­‌ها از ضروریاتی است که در برنامۀ عمل مدیریت این عرصه­‌های طبیعی باید به آن توجه شود. بنابراین تحقیق حاضر با هدف دستیابی به یک برنامۀ صحیح مدیریتی در جنگل­ها برپایۀ ارزیابی مشارکت‌های مردمی در برنامه­‌های مدیریتی صورت گرفت. برای رسیدن به این منظور، پایش اجتماعی در قالب روابط بین ذ‌‌ی‌نفعان محلی انجام پذیرفت و در نهایت از روش تحلیل شبکۀ اجتماعی استفاده شد که ابزاری کارامد برای ارزیابی این روابط است. در این تحقیق براساس پیوندهای اعتماد و مشارکت در شبکۀ بهره­ برداران محلی، شاخص­‌های کمّی و ریاضی تحلیل شبکه‌­ای در بین کلیۀ بهره‌برداران سامان عرفی کلاک در منطقۀ کجور استان مازندران بررسی شده است. نتایج نشان می­‌دهد که میزان انسجام و سرمایۀ اجتماعی در شبکۀ ذ‌‌ی‌نفعان محلی در این سامان در حد متوسط تا زیاد بوده و پایداری شبکۀ اجتماعی در حد قوی برآورد شده است. علاوه بر این نتایج نشان­‌دهندۀ وجود همبستگی در حد متوسط بین پیوندهای اعتماد و مشارکت در بین بهره­برداران در منطقۀ تحقیق است. براساس این نتایج می‌­توان اظهار کرد که با حفظ و تقویت اعتماد، کنترل اجتماعی در گروه‌های هدف و پایبندی به سنت‌ها و عرف‌های محلی در بهره‌برداری از منابع جنگلی در بین بهره‌برداران افزایش می‌یابد.