کمی‌سازی ساختار افقی توده‌های آمیخته راش در فاز تکاملی کاهش پایه‌ها

Abstract

یکی از راه‌های شناخت بهتر مراحل پویایی و پاسخ جنگل به آشوب‌های طبیعی، بررسی ساختار توده‌های جنگلی در مراحل مختلف تحولی جنگل است. این پژوهش با هدف کمّی‌سازی ساختار توده‌های آمیختۀ راش در فاز کاهش پایه‌ها در پارسل 319 بخش گرازبن از جنگل‌های کمتردست‌خوردۀ خیرود نوشهر انجام گرفت. سه قطعه ‌نمونۀ یک‌هکتاری در این فاز انتخاب و در هر یک از قطعات نمونه، مشخصات ساختاری توده اندازه‌گیری شد. ویژگی‌های کمّی دو درخت راش در نزدیک‌ترین فاصله به محل تقاطع شبکه (30×30 متر) به‌عنوان درختان شاهد، به‌همراه سه درخت همسایه که در نزدیک‌ترین فاصله از آن واقع شده بودند برداشت شد. فاصله و زاویۀ بین درخت شاهد و درختان همسایه، و همچنین فاصلۀ درختان همسایه از یکدیگر محاسبه شد. مقدار متوسط شاخص زاویۀ یکنواخت و آمیختگی گونه‌ای به‌ترتیب، 53/0 و 51/0 به‌دست آمد که نشان‌دهندۀ چیدمان مکانی تصادفی گونۀ راش، تمایل متوسط گونۀ راش به قرار گرفتن در کنار دیگر گونه‌ها و رقابت بین‌گونه‌ای راش و ممرز در این فاز است. مقدار متوسط شاخص فاصله تا همسایگی 7/4 متر محاسبه شد و شاخص تمایز قطری و تمایز ارتفاعی نیز به‌ترتیب، 44/0 و 57/0 به‌دست آمد که نشان‌دهندۀ تراکم زیاد توده در این فاز و در نتیجه رقابت شدید بین درختان به‌منظور کسب منابع و شرایط رشدی بهتر است. با استفاده از اطلاعات حاصل از کمّی‌سازی ساختاری توده‌های دست‌نخورده، می‌توان در نحوۀ نشانه‌گذاری‌های توده‌های جنگلی براساس الگوی طبیعت به‌شکل علمی و نه‌تنها براساس تجربۀ شخصی عمل کرد.