تعیین شاخص‏های مؤثر بر توسعة صادرات مبلمان چوبی ایران با روش فرایند تحلیل سلسله‏مراتبی (AHP)

Abstract

تجارت خارجی نقش چشمگیری در توسعة اقتصادی دارد که برخی آن را موتور یا سوخت رشد اقتصادی، برخی آن را روغن ماشین رشد، و برخی عامل تشدید نابرابری‏های بین‏المللی می‏دانند. در نظریه‏های کلاسیک تجارت بین‏المللی، صادرات مشخصۀ تجارت خارجی است. با توجه به محدودیت‏ها و موانع متعددی که برای صادرات نفتی وجود دارد کشورها به‏دنبال صادرات کالاهای غیر‏‏نفتی خود هستند. یکی از این کالاها صنایع چوب و مبلمان است که با توجه به سهم نزدیک به 2 درصدی این صنعت در تجارت جهانی، و همچنین تاریخچه و پتانسیل‏های بالقوۀ این صنعت در ایران، رشد و توسعۀ این صنعت و فراهم‏آوردن زمینۀ حضور هدفمند آن در بازارهای جهانی می‏تواند تأثیر به‏سزایی در افزایش تولید ناخالص داخلی و کسب درآمدهای غیر‏نفتی برای کشور داشته باشد. هدف از این مطالعه، تعیین شاخص‏های مؤثر بر توسعۀ صادرات مبلمان چوبی کشور به‏روش فرایند تحلیل سلسله‏مراتبی و با تصمیم‏گیری گروهی است. برای این منظور، پس از مطالعۀ اولیه و مصاحبه با عده‏ای از صاحبان صنایع مبلمان و کارشناسان مرتبط، شاخص‏های تأثیرگذار به شش گروه اصلی و 48 زیرشاخص تقسیم شدند. درجۀ اهمیت شاخص‏ها و زیر‏شاخص‏ها پس از اخذ آرای کارشناسان با فرایند تحلیل سلسله‏مراتبی و با نرم‏افزار اکسپرت چویس 2000 تعیین شد. نتایج نشان داد شاخص‏های مواد و محصول و اقتصاد و بازار در سطح اصلی دارای بالاترین ارزش وزنی‏اند. همچنین، از بین 48 زیر‏شاخص، عرضۀ پایدار مواد اولیه، توسعۀ بازاریابی استراتژیک، تأمین منابع پولی ارزان‏قیمت و کم‏بهره، شرکت در نمایشگاه‏های بین‏المللی، کنترل کیفیت، مواد اولیۀ مرغوب، و سیستم بانکی توانمند به‏ترتیب بالاترین اولویت را داشتند. با توجه به سیاست‏گذاری‏ها و تصمیم‌های دولت در حوزه‏های مواد اولیۀ چوبی، نظام پولی و بانکی و زیرساخت‏های بازاریابی و همراهی کامل دولت با صنعت مبلمان برای حفظ توان تولید و رقابت صنعت مبلمان ایران در گام اول، و دستیابی به پتانسیل حضور در بازارهای صادراتی در گام دوم، شروط لازم برای حضور این صنعت در بازارهای جهانی محسوب می‏شوند.