تأثیر جنگل‏کاری با گونه‏‏‏‏های سریع‏الرشد غیربومی بر تنوع گیاهیِ زیراشکوب (مطالعة موردی: پارک جنگلی گهر دورود در استان لرستان)

Abstract

جنگل‏کاری‏‏ها از طریق تأثیر بر ویژگی‏‏های خاک و سایة ناشی از تاج پوشش می‏‏توانند تأثیر مثبت یا منفی بر تنوع گیا‏‏هان زیر‌اشکوب داشته باشند. در‏ این مطالعه، تأثیرات جنگل‏کاری با گونة کاج بروسیا بر تنوع گیاهی زیر‌اشکوب بررسی شد. بدین‌منظور، در شکل زمین یکسان با استفاده از قطعات نمونة 400 متر مربعی حاوی 5 قطعه‌نمونة 4 متر مربعی در مرکز و چهار گوشة آن، از تنوع گیاهی و خاک در سه افق 0ـ10، 10ـ20، و 20ـ30 سانتی‏متری در سه تیپ جنگل‏کاری خالص کاج بروسیا، آمیختة اقاقیا و کاج بروسیا، اقاقیای خالص، و تودة جنگلی طبیعی بلوط ایرانی، به‏عنوان شاهد، نمونه‏‏برداری شد. نتایج نشان داد که میزان غنا در تیپ جنگل‏‏کاری کاج بروسیا، آمیختة اقاقیا و بروسیا، اقاقیا، و تودة بلوط‏ ایرانی به‌ترتیب برابر 16، 30، 31، و 34 گونه بوده است. کمترین میزان تشابه بر‌اساس شاخص‏‏های سورنسون و جاکارد بین تیپ جنگل‏کاری بروسیا با بلوط، و بیشترین تشابه بین جنگل‏کاری اقاقیا با جنگل‏کاری آمیختة اقاقیاـ‌بروسیا وجود داشت. بیشترین و کمترین مقدار شاخص غالبیت گونه‏‏ای سیمپسون به‌ترتیب در تیپ بروسیا و در تودة بلوط، و بیشترین و کمترین میزان تنوع و تعداد گونۀ ‏‏اندمیک در تودة بلوط (شش گونه) و در تیپ بروسیا (یک گونه) مشاهده شد. با توجه به تغییرات محدود در برخی عناصر خاک در افق 0ـ10، تغییرات در تنوع گیا‏‏هان زیراشکوب را می‏‏توان علاوه بر خاک، ناشی از تاج پوشش سنگین گونة کاج بروسیا و اثر سایة آن دانست.