مقایسة روش‌های دمایی و تشعشعی برآورد تبخیرتعرق مرجع با روش استاندارد FAO Penman– Monteith در گرگان

Abstract

برای برآورد تبخیرتعرق گیاه مرجع (ET₀) روش ترکیبی فائو‌ـ پنمن‌ـ مانتیث (F-P-M)، به منزلة روشی استاندارد، جهت ارزیابی نتایج سایر روش‏های تجربی در دو گروه دمایی ]بلانی‌ـ کریدل (B-C) و هارگریوز‌ـ سامانی (H-S)[ و تشعشعی ]جنسن‌ـ هیز (J-H) و تورک (Tc)[ استفاده می‏شود. در این تحقیق، با استفاده از داده‏های ایستگاه هواشناسی کشاورزی هاشم‏آباد گرگان، واقع در اقلیمی نیمه‏خشک، مقادیر ET₀ برآوردی با مقادیر روش استاندارد مقایسه شد. میانگین ET₀ روزانة برآوردی با روش F-P-M حدود 13_/3 میلی‏متر در روز به دست آمد. در مقیاس روزانه، روش Tc کمترین میانگین ریشة مربع خطا (RMSE) (98_/0 میلی‏متر در روز) را نسبت به سه روش دیگر داشت و نزدیک‏ترین برآورد را با روش استاندارد نشان داد. در مقیاس ماهیانه، RMSE حاصل از روش Tc در ماه‏های فروردین و نیمة دوم سال در کمترین مقدار و به طور متوسط حدود 06_/0 میلی‏متر در روز با خطای 3 درصد بود در فصل تابستان برآورد روش B-C نسبت به روش‏های دیگر بهتر و به طور میانگین 32_/0 میلی‏متر (با خطای 6%) محاسبه شد؛ در حالی که در ماه‏های اردیبهشت و خرداد روش H-S، با متوسط 42_/0 میلی‏متر در روز و 11 درصد خطا، بهترین برآورد را نشان داد. با توجه به کمبود داده‏های هواشناسی استفاده‌شده در روش F-P-M و نیاز روزافزون به برآورد ET₀ با روش‏های ساده‏تر، لازم است قبل از به‌کارگیری این روش‏ها به سازگاری آن‌ها با اقلیم مورد نظر و نیز تطابق آن‏ها با روش F-P-M توجه شود.