اثر ترکیب تاج پوشش گونه های درختی بر مشخصه‌های آلی و معدنی خاک جنگل‌های هیرکانی غربی (مطالعه موردی: جنگل کرکرود نوشهر)

Abstract

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر ترکیب تاج پوشش درختان راش با گونه‌های همراه ( راش-ممرز-پلت، راش-ممرز، راش-پلت و راش خالص) بر مبنای مشخصه‌های لاشبرگ و خاک در استان مازندران صورت پذیرفت. نمونه‌های لاشبرگی با استفاده از کیسه لاشبرگ و نمونه‌های خاک (با ابعاد 30×30×30 سانتی‌متر) در هریک از توده‌ها با پنج تکرار از زیر تاج‌پوشش درختان مرکزی راش برداشت شد. به‌منظور تاثیر فصول مختلف بر حضور و فعالیت جانداران خاکزی، نمونه‌برداری علاوه بر فصل تابستان، در بهار، پاییز و زمستان نیز انجام پذیرفت. مشخصه‌های کیفی لاشبرگ (کربن آلی، نیتروژن کل، نسبت کربن به نیتروژن)، مشخصه‌های فیزیکوشیمیایی و زیستی خاک (رطوبت، pH، کربن آلی، نیتروژن کل، تراکم و زی‌توده کرم خاکی، نماتدهای خاکزی و تنفس میکروبی) مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار نیتروژن خاک (48/0 درصد)، pH (43/7)، زی‌توده (88/56 میلی گرم در متر مربع) و تراکم کرم خاکی (05/57 عدد در متر مربع)، نماتدهای خاکزی (8/54 درصد گرم خاک) و تنفس میکروبی (02/52 میلی‌گرم دی‌اکسیدکربن در گرم خاک در روز) در توده‌های راش-ممرز-پلت بیشتر از دیگر توده مورد بررسی بوده است. در همه ترکیب‌های تاجی مورد بررسی، بیشترین تراکم (12/45)، زی‌توده کرم خاکی (08/46) و نماتدهای خاکزی (78/56) در فصل پاییز بود، در‌حالی که بالاترین تنفس میکروبی خاک(5/58) در فصل تابستان ثبت شد. بر اساس نتایج، توده راش-ممرز-پلت تاثیر قابل توجهی بر مشخصه‌های آلی و معدنی خاک دارد. از نتایج کاربردی این پژوهش می‌توان در خصوص انتخاب گونه پهن‌برگ جهت احیای مناطق تخریب یافته شمال کشور اشاره کرد.