مقایسه آناتومی چوب گونة اوجا (Ulmus carpinifolia Borkh.) بومی گرگان و کمیجان

Abstract

بررسی و مقایسه آناتومی چوب و مرفولوژی الیاف درختان اوجا رشد یافته در مناطق گوناگون جغرافیایی علاوه بر معرفی ویژگی‌های بافت چوبی این گونه برای دسته‌بندی و تمایز بین آنها، به فهم چگونگی تغییرات آناتومی چوب این گونه در پاسخ به شرایط مختلف اقلیمی کمک خواهد کرد. در این پژوهش برخی ویژگی‌های آناتومی چوب و الیاف درختان اوجا (Ulmus carpinifolia Borkh.) بومی ایران در دو منطقة گرگان و کمیجان (استان مرکزی) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که درختان این دو رویشگاه در عین پیروی از ویژگی‌های کلی و بارز آناتومی چوب جنس نارون، دارای مشخصه‌های منحصربه فردی نیز می‌باشند که برخی از آنها مانند وجود ضخامت مارپیچی ظریف در برخی آوندهای چوب بهاره نمونه‌های کمیجان و اشعه‌های جوش‌‌خورده در نمونه‌های گرگان برای نخستین بار است که در مورد این گونه گزارش می‌شود. علاوه بر این، نمونه‌های کمیجان دارای حلقه‌های رویشی نازک‌تری بوده و در آوندهای این نمونه‌ها تیل دیده می‌شد درحالیکه این ویژگی در نمونه‌های گرگان وجود نداشت. تعدادی از اختلافات مشاهده شده بین ویژگی‌های آناتومی چوب درختان این دو منطقه – بخصوص ویژگی‌های مرتبط با آوندها- به اقلیم خشک و سردتر رویشگاه کمیجان نسبت داده شد ولی تفسیر دیگر تمایزها نیاز به پژوهش‌های مستقل دیگری دارد.