بازتاب تاریخ در دیوان لغات الترک محمود کاشغری

Abstract

دیوان کاشغری، گرچه بیشتر در زمینۀ زبان و ادبیات ترکی به رشتۀ تحریر درآمده است،<br />لکن مقدمۀ نسبتاً طولانی آن در تاریخ ترک و گویش های ترکی و نیز اطلاعات قابل<br />توجه در تاریخ سیاسی، ادبی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیای تاریخی و اصطلاحات<br />دیوانی در سده های چهارم و پنجم هجری، که مؤلف خود از افراد دخیل در سازمان های<br />حکومتی بوده است، این اثر را در ردیف منابع مهم خاصّه در زمینه های تاریخی و<br />جغرافیایی و تشکیلات اداری این عصر قرار داده است . از سوی دیگر وجود برخی<br />اطلاعات کم نظیر و گاهی بی نظیر و منحصر به فرد، به ویژه دربارۀ ترکان و آداب و رسوم<br />ساکنان شرق جهان اسلام، از جمله نقشۀ رنگی مناطق جغرافیایی اقوام و قبایل ترک در<br />جهان، چگونگی پذیرش اسلام از سوی ترکان و نیز اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگی<br />قراخانیان، به عنوان نخستین دولت اسلامی ترک، بر ارزش تاریخی آن افزوده است .<br />مقالۀ حاضر که به بررسی بازتاب تاریخ در دیوان کاشغری پرداخته، در صدد نشان دادن<br />اهمیت این اثر، در موضوعات مختلف تاریخی است <br />دیوان کاشغری، گرچه بیشتر در زمینۀ زبان و ادبیات ترکی به رشتۀ تحریر درآمده است،<br />لکن مقدمۀ نسبتاً طولانی آن در تاریخ ترک و گویش های ترکی و نیز اطلاعات قابل<br />توجه در تاریخ سیاسی، ادبی، اجتماعی، فرهنگی و جغرافیای تاریخی و اصطلاحات<br />دیوانی در سده های چهارم و پنجم هجری، که مؤلف خود از افراد دخیل در سازمان های<br />حکومتی بوده است، این اثر را در ردیف منابع مهم خاصّه در زمینه های تاریخی و<br />جغرافیایی و تشکیلات اداری این عصر قرار داده است . از سوی دیگر وجود برخی<br />اطلاعات کم نظیر و گاهی بی نظیر و منحصر به فرد، به ویژه دربارۀ ترکان و آداب و رسوم<br />ساکنان شرق جهان اسلام، از جمله نقشۀ رنگی مناطق جغرافیایی اقوام و قبایل ترک در<br />جهان، چگونگی پذیرش اسلام از سوی ترکان و نیز اوضاع سیاسی و اجتماعی و فرهنگی<br />قراخانیان، به عنوان نخستین دولت اسلامی ترک، بر ارزش تاریخی آن افزوده است .<br />مقالۀ حاضر که به بررسی بازتاب تاریخ در دیوان کاشغری پرداخته، در صدد نشان دادن<br />اهمیت این اثر، در موضوعات مختلف تاریخی است