ارجاع به قرآن در ادبیات ناظر به بددینی در میان مسلمانان تا سده هفتم: 2 ، پژوهشی در تاریخ اجتماعی زبان دین

Abstract

از صدر اسلام پیامبر اکرم (ص) و صحابه در مواجهه با بیدینان و خارجان از محدوده ایمانی و نیز با<br />خوانده شدهاند، از اصطلاحات و « منافق/فاسق » و « کافر/مشرک » بددینان که به ترتیب در زبان قرآنی<br />تعابیر قرآنی استفاده کردهاند؛ در بررسی تاریخ اجتماعی زبان دینی در اسلام و با در نظر گرفتن انبوهی<br />از شواهد که از متون کلامی، فقهی، تاریخی و ادبی برمیآید، ملاحظه میشود که بسیاری از کاربران این<br />مجموعه واژگان و تعابیر در بافت مباحثات و منازعات درو ندینی، مشروعیت چنین کاربردهایی را به<br />سخن قرآنی مستظهر میدانستند. در موارد بسیار فهم ناصواب از آیات مربوط به بددینان و بی دینان<br />موجب شده است که برخی از مسلمانان در جریان تکفیر و تفسی قها و مناقشات کلامی، فقهی، سیاسی<br />و . . . از طریق قیاس و تعمیمِ مصادیق این آیات، واژگان و تعابیر به کار رفته در آ نها را در مورد رقبا و<br />مخالفان به کار گیرند. در این نگاشته بر آنیم با ارائه برخی شواهد تاریخی، چند و چون فهم و برداش تها<br />از آیات یاد شده را بررسی کنیم و به اختصار نشان دهیم که چگونه فهم ناصواب از این آیات و<br />به کارگیری نادرستشان گاه به جای تقویت همگرایی مسلمانان به واگرایی آنها انجامیده است.