ارزیابـی فعالیت ها و کارکـرد خانـه های تــرویج روستایــی (مـطالعـۀ مـوردی: شهــرستان زابـل)

Abstract

با توجه به ضرورت و اهمیت روزافزون به‌کارگیری صحیح دستاوردهای نوین علمی و فنی در فرایند اشاعة نوآوری‌ها و ترویج روستایی، این پرسش مطرح است که خانه‌های ترویج به‌عنوان مرکز تعامل بین کشاورزان و کارشناسان ترویجی، تا چه حد در راستای تحقق این اهداف نقش دارند؟ در این پژوهش، با توجه به عامل ارزشیابی اثربخشی به توزیع جغرافیایی خانه‌های ترویج روستایی، حیطة وظایف و کارکردهای ترویجی آن‌ها ارزیابی شده است. جامعة آماری این پژوهش، شامل تمامی مروجان و کشاورزان منطقه است که از بین آن‌ها، به روش نمونه‌گیری تصادفی 120 مروج و 306 کشاورز شهرستان زابل انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز در این پژوهش، از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبه در خانه‌های ترویج و کشاورزان جمع‌آوری شد و تجزیه و تحلیل نتایج آن با نرم‌افزار SPSS.Ver^19.0 صورت گرفت. نتایج کمی این پژوهش نشان می‌دهد حدود 72/42 درصد مروجان در حد قوی، 33/22 درصد در حد نسبتاً قوی، 27/24 درصد در حد متوسط و 68/10 در حد ضعیف با کشاورزان روستاها فعالیت داشته‌اند. برآوردهای آماری این مطالعه، با توجه به گرایش بیشتر کارشناسان ترویج به همکاری با اهالی روستاها، فعالیت‌های مشارکتی آنان را در حد نسبتاً مثبت و مثبت نشان می­دهد. بررسی‌های علمی، نشانگر ارتباطات غیرمستمر و کم­بودن انگیزة آنان برای برقراری ارتباط تعاملی و مؤثر با مروجان است. همچنین بررسی وضعیت ارتباط میان مروجان و کشاورزان نشان می‌دهد این ارتباط، بیشتر از طریق برگزاری کلاس‌های آموزشی و در موارد بسیار محدودی برخی فعالیت‌های مشارکتی انجام شده است.