تحلیل آسیب پذیری بافت شهری در برابر زلزله (منطقه مورد مطالعه: منطقه دو شهرداری تهران)

Abstract

علی­رغم توسعة نظام­های اجتماعی- اقتصادی و شهرنشینی، انسان­ها به­طور فزاینده از اثرات زیان­بار بلایای طبیعی رنج می­برند. زلزله یکی از مهم‌ترین مخاطرات طبیعی است که به‌دلیل خرابی ساختمان­ها و زیرساخت­های شهری، خسارات فراوانی را به اموال و دارایی­ها، در نواحی شهری و اطراف آن وارد می‌آورد. از این رو نواحی آسیب­پذیر شهرها، از جمله مناطقی هستند که می‌توان با شناخت، پهنه­بندی و سیاست­گذاری درست، آثار منفی بلایا را در آن‌ها کاهش داد. این پژوهش در دو بخش توصیفی– تحلیلی صورت گرفته است. در بخش توصیفی، با استفاده از مطالعات کتابخانه­ای - اسنادی، معیارهای متناسب با هدف تحقیق، انتخاب و سپس داده­­­های توصیفی جمع­آوری شدند. شاخص‌ها در سه بخش کالبدی، اجتماعی و محیطی قرار می‌گیرند و برای هریک از شاخص­ها معیارهایی در نظر گرفته شده است. پس از بررسی، در مجموع، یازده معیار انتخاب گردید. در بخش تحلیلی، مدل­هایی که در پژوهش حاضر برای تعیین آسیب­پذیری منطقه در برابر زلزله استفاده شده، مدل ANP و عملگر Fuzzy هستند. پس از به­دست­آوردن وزن هریک از معیارهای تعیین‌شده از طریق مدل ANP، از تکنیک Fuzzy برای تلفیق لایه­های مورد نظر، استفاده شده است. نتایج، حاکی از آن است که بافت شهری منطقة 2 شهرداری تهران به­میزان متوسط و بالایی آسیب‌پذیر است و این میزان در مناطق شرقی و جنوبی، با توجه به نتایج حاصل از تکنیک فازی بیشتر است.