بررسی شبکۀ روابط اجتماعی بهره ‏برداران از منابع آب در راستای مدیریت بهینه (مطالعۀموردی: نخلستان‏ های بخش شرقی شهر فدامی، شهرستان داراب)

Abstract

چگونگی مدیریت منابع آب در حوزة کشاورزی در ایران مسئله‏ای است که باید با مشارکت کشاورزان و بهره‏برداران آب تصمیم‏گیری شود. در این راستا، تحلیل روابط بین ذی‏نفعان و شناسایی کنشگران یا افراد کلیدی در بین بهره‏برداران منابع آب، به‏عنوان بازوی مدیریت مشارکتی، به‏خصوص در جاهایی که منابع آب به‏صورت مشاع بهره‏برداری می‏شود، می‏تواند نقش مهمی در موفقیت طرح‏های مدیریت مشارکتی و بهینة آب داشته باشد. در این پژوهش سعی شده به تحلیل روابط در بین بهره‏برداران آب کشاورزی با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه در محدودة نخلستان‏های بخش شرقی شهر فدامی واقع در شهرستان داراب (استان فارس) پرداخته شود. بدین صورت که ابتدا بهره‏برداران براساس ویژگی‏های اقتصادی، سن، و مالکیت تقسیم‏بندی شدند و سپس با مدل تحلیل شبکه روابط و شاخص‏های مختلف بررسی شد. نتایج نشان می‏دهد تقریباً 51_/54درصد از بهره‏برداران از منابع آب منطقة مورد مطالعه با دیگران روابط اجتماعی داشته‏اند. همچنین،به‏صورت تفضیلی، برخی بهره‏برداران بیشترین ارتباط با دیگران یا «خروجی» را در بین بهره‏برداران دارندکه این وضعیت موقعیت آن‏ها را در شبکه در وضعیت اقتدار قرار داده است. یافته‏های این تحقیق در تشخیص کنشگران با موقعیت مرکزی، که نقشیکلیدی در برنامةعمل مدیریت بهینةمنابع آب منطقة مورد مطالعه ایفا می‏کند، مؤثر خواهد بود.