ارزیابی میزان اثرگذاری عناصر ساختاری سطح زمین بر تناسب اراضی برای کاربری‌ها مختلف (مطالعة موردی: شهرستان ارومیه)

Abstract

از دیدگاه آمایشی، توسعة فعالیت‌های اقتصادی بدون توجه به توانمندی‌ها و میزان ظرفیت تولیدی منابع طبیعی موجود منطقه، مشکلات متعدد زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی را به‌وجود می‌آورد؛ از این‌رو در هر منطقه‌ای، به‌ویژه مناطق کوهستانی مانند ارومیه، شناخت و مدیریت صحیح پارامترها و منابع محیطی برای حفظ پایداری زمین و منابع امری مهم و اجتناب‌ناپذیر است. هدف پژوهش حاضر بررسی و شناسایی میزان اثرگذاری عناصر ساختاری زمین بر تناسب کاربری‌هاست که با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش MCE برای ارزیابی و مطالعه بیشتر زمین در شهرستان ارومیه انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد عناصر توپوگرافی و لندفرم‌ها نقشی برجسته‌ در غربال‌گری تناسب زمین برای توسعة فعالیت‌ها دارند. براساس نتایج این مطالعه، درمجموع تنها حدود 33 درصد کل مساحت شهرستان ارومیه برای توسعة فعالیت‌های مختلف در پهنه‌های بسیار متناسب و متناسب قرار دارد. در فرایند مطالعه، نتیجة هم‌پوشانی لایة شیب بر پهنه‌بندی پیشنهادی نشان می‌دهد پهنه‌های تناسب محدود، تناسب بسیار پایین و نامتناسبی با میانگین شیب‌های 18/20 درصد، 69/28 درصد و 42 درصد مشتمل بر 67 درصد مساحت شهرستان دارد، اما توانمندی لازم برای توسعة فعالیت‌ها را ندارد و عملاً محدودیت‌های شدید محیطی ناشی از توپوگرافی و لندفرم‌ها، مانع اصلی توسعة فعالیت‌ها در این محدوده‌هاست. براساس این نتایج می‌توان به‌خوبی دریافت که در منطقة ارومیه، نیل به توسعه در هر فعالیتی مستلزم توجه و اولویت ملاحظات محیطی و مدیریت پایدار منابع طبیعی منطقه است.