تحلیل شاخص‌های جهانی محیطزیست با رویکرد توسعۀ پایدار شهر تهران

Abstract

محیط‌زیست مقوله­ای مهم و مدنظر جامعۀ جهانی است که برگزاری جلسه‌های فراوان در سطوح بین‌المللی و منطقه‌ای نگرانی جامعۀ جهانی را دربارۀ آن بیان می­کند. هدف کلی پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر شناخت وضعیت مناطق تهران از نظر شاخص‌های محیطی است. بدین­منظور این شاخص‌ها با مشارکت کارشناسان امتیازدهی، و با تحلیل سلسله­مراتبی و نرم‌افزار Export Choice وزن‌دهی شدند. همچنین به­کمک روش‌های آماری به محاسبۀ این شاخص­ها پرداخته شد و ترسیم آن­ها در نرم‌افزار Arc Gis صورت گرفت. اطلاعات مورد نیاز پژوهش نیز با مصاحبه و استعلام از سازمان‌های مربوط به­دست آمد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد امتیاز مناطق 22گانۀ شهری تهران براساس ارزیابی شاخص عملکرد محیطی، بین 2/49 تا 72 است. بدین­ترتیب 10 منطقۀ شهری تهران در پهنۀ مناسب و 12 منطقه در پهنۀ نسبتاً مناسب قرار گرفته‌اند. معضلات محیط‌زیستی شهر تهران به چهار بخش تقسیم می­شود: در بخش اول با مشکلات ناشی از موقعیت جغرافیایی شهر تهران مواجهیم که در آن ضعف‌هایی از قبیل شرایط ژئومورفولوژیکی خاص، اختلاف ارتفاع زیاد بین شمال و جنوب و کاهش جهت جریان هوا مشاهده می­شود. روند شهرنشینی شتابان و تغییرات فیزیکی-کالبدی، بخش دوم این مشکلات است. سومین بخش به نقش‌های اقتصادی-اجتماعی شهر تهران مربوط است که در آن تمرکز یافته‌اند. چهارمین بخش نیز به ساختار سازمانی و تشکیلاتی نامناسب برای مدیریت کلان‌شهری تهران مربوط است.