ارزیابی کیفیت زندگی در محلۀ سیروس تهران

Abstract

هزارة سوم میلادی هزارة شهرنشینی است. این پدیده علی‌رغم دستاوردهای بزرگ برای بشر، مسائل و مشکلاتی از جمله افت شدید کیفیت زندگی را برای شهروندان به‌دنبال داشته است. کیفیت زندگی مقوله‌ای چندبعدی و پیچیده است و این مفهوم برای افراد و گروه‌های مختلف و متناسب با شرایط زمانی و مکانی، معانی متفاوتی دارد. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر، کیفیت زندگی ساکنان محلة سیروس تهران برمبنای سطح رضایتمندی آن‌ها از 7 شاخص (حمل‌و‌نقل، امکانات و خدمات، واحد مسکونی، امنیت، هویت و تعلق‌خاطر، زیبایی، تنوع و خوانایی، کیفیت محیط‌زیست و آلودگی) و رضایت کلی آن‌ها از زندگی ارزیابی شد. برای نمونه‌گیری، 5 درصد از خانوارها انتخاب شدند و جمع‌آوری داده‌ها با پرسشنامه و مصاحبه صورت گرفت. تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از آنالیز واریانس و آزمون t تک‌نمونه‌ای صورت گرفت. براساس نتایج این پژوهش، هرچند کیفیت زندگی در این محله، متوسط به پایین (97/2)، و رضایت ساکنان از کیفیت زندگی پایین‌تر از حد متوسط است، میزان رضایتمندی آن‌ها از عناصر اصلی سازندة کیفیت زندگی شهری در محدودة مورد مطالعه و زیرمعیارهای آن (زیست‌محیطی، اجتماعی-روانی و کالبدی) نتایج متفاوتی را به‌دنبال دارد؛ به‌طوری‌که کمترین میزان رضایت (بیشترین آزردگی) علی‌رغم اجرای پروژه‌های نوسازی در محلة سیروس، به شاخص‌های هویت و تعلق‌خاطر (روانی-اجتماعی) با میانگین 64/2 (پایین‌تر از حد میانگین) مربوط است. در این میان، تأکید صرف به اهداف کالبدی و بی‌توجهی به اهداف اجتماعی در قالب پروژة نوسازی (ناشی از رویکرد سنتی برنامه‌ریزی) چهرة کنونی حقایق جاری را نمایان کرد. به‌علاوه در میزان رضایتمندی یا آزردگی ساکنان، مدت اقامت، سن و نوع شغل تأثیرگذار بود.