تحلیل تأثیر کاربری اراضی در پایداری محله‌های شهری (مطالعۀ موردی: محله‌های ناحیۀ 1 منطقۀ 14 تهران)

Abstract

فرایند شهرنشینی پدیده‌ای جهانی است که در سراسر جهان و هرجا که انسان ساکن است واقع می‌شود که در کشورهای درحال‌توسعه با رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهر، تقارب در سبک زندگی روستایی و شهری و فرایندهای سیاسی و اقتصادی در ارتباط با جهانی‌شدن همراه است. شهرنشینی سریع اغلب به شیوة استفاده از زمین منجر می‌شود که بی‌اعتنا به نیازهای نسل آینده است و موجب ناپایداری شهری می‌شود. توسعة پایدار و برنامه‌ریزی کاربری اراضی مفاهیم ارزشمندی هستند، اما چالش اصلی زمانی به‌وجود می‌آید که می‌خواهیم آن‌ها را در عمل قرار دهیم که برای این منظور از مدل DCA استفاده کرده‌ایم. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و شاخص‌های عملکردی مدل DCA در محله‌های ناحیة 1 منطقة 14 شهر تهران سنجیده شده است. نتایج این پژوهش پس از سنجش سه شاخص تغییر، اختلاط و تعدد کاربری اراضی نشان می‌دهد محله‌های شمالی محدودة مدنظر با تغییر کاربری اراضی در راستای پایداری، اختلاط و تعدد کاربری بیشتر، در مقایسه با دیگر محله‌های ناحیه پایدارتر بوده است. همچنین می‌توان نتیجه گرفت استفاده از مدل DCA با هدف برنامه‌ریزی کاربری اراضی پایدار، به‌دلیل قابلیت این مدل در تجزیة مسائل کلان و ترکیب مسائل با ابعاد متفاوت، مناسب بوده است. در این راستا طرح‌های شهری باید با درنظرگرفتن پایداری کاربری اراضی با معیارهای بیان‌شده در سطح محله‌ها به تحقق آرمان محله‌محوری که از اهداف پایداری شهری است، یاری برسانند.