سنجش توسعه‌‌یافتگی صنعتی شهرستان‌های استان اردبیل با رویکرد عدالت فضایی

Abstract

توزیع فضای ناعادلانه و ناهمگن فعالیت‌های صنعتی از مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای در کشورهای درحال‌توسعه از جمله ایران است؛ بنابراین، ضروری است تا این بی‌تعادلی<strong>‌</strong> در سطح مناطق با استفاده از روش‌های علمی سنجیده شود. هدف ‌اینپژوهشسنجشتوزیع فضاهای صنعتی و وضعیت توسعه‌‌یافتگی شهرستان‌هایاستان اردبیل از نظر توزیع صنایع است. داده‌های پژوهش ازگزارش‌های بخش صنعت و معدن، سالنامه‌های آماری استان،داده‌های سرشماری‌هایجمعیتیشهرستان‌ها و گزارش‌های آمار صنعتیمرکزآمار کشور و داده‌های سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران و استان اردبیلجمع‌آوریشده‌ است. برای تحلیل‌های فضایی از روش‌های آمار فضایی همانند تحلیل لکه‌های داغ، رگرسیون وزنی جغرافیایی و سایر روش‌ها، از نرم‌افزارهای GIS استفاده‌ شده است، همچنین برای تحلیل توزیع شاخص‌ها، از روش C.V و برای رتبه‌بندی شهرستان‌ها ازنظر توزیع شاخص‌ها از روش تصمیم‌گیری الکتره استفاده ‌شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که الگوی توزیع جغرافیایی شاخص‌های توسعة صنعتی در استان معنا‌دار است و شهرستان اردبیل کانون انباشت و قطب تمرکز فضایی فعالیت‌های صنعتی به‌شمار می‌آید، همچنین بین متغیرهای جمعیت، مهاجرپذیری و میزان شهرنشینی با توسعه‌‌یافتگی صنعتی شهرستان‌ها رابطة معناداری وجود دارد. رتبه‌بندی شهرستان‌ها بر مبنای شاخص‌ها به روش الکتره نشان می‌دهد که توزیع فضایی توسعة صنعتی شهرستان‌های استان اردبیل نامتعادل است و این شهرها با امتیاز نهایی 7 بسیار قطبی است. از این میان، شهرستان بیله‌سوار با امتیاز 9- کاملاً<strong>‌</strong> از داشتن فرصت‌های توسعة صنعتی محروم است. درنتیجه، در توسعة صنعتی شهرستان‌های استان عدالت فضایی وجود ندارد.