بررسی تطبیقی ارتقای امنیت انرژی با بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر؛ در مقایسۀ ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و ژاپن با الگوی مدیریت راهبردی

Abstract

موضوع امنیت انرژی یکی از مضامین مهم در بررسی‌های امنیت ملی کشورهاست که اهمیت زیادی در مباحث مربوط به توسعة پایدار دارد. در دهه‌های اخیر با افزایش جمعیت جهان و نگرانی‌های ناشی از افزایش شایان‌توجه میزان مصرف سوخت‌های متعارف، ضرورت دسترسی پایدار و مطمئن به انرژی بیش از پیش آشکار شده است. باید درنظر داشت سوخت‌های فسیلی، منابع انرژی غیرقابل‌تجدید و محدودی هستند که در زمانی نه‌چندان دور پایان می‌پذیرند و اتکای بیش از اندازه به آن‌ها علاوه‌بر بروز چالش‌هایی در سطح جهانی نظیر آلودگی محیط‌زیست، مشکلات گوناگون در سطح ملی و منطقه‌ای از قبیل درگیری‌های داخلی و مناقشات بین حکومت‌ها را نیز به همراه دارد. از این‌رو، ضروری است به‌منظور جلوگیری از بروز بحران‌های گوناگون در حوزة انرژی و به‌خطرافتادن امنیت ملی، دولت‌ها در پی اجرای سازوکارهایی برای ارتقای امنیت انرژی باشند. بسیاری از کشورهای صنعتی راهکارهایی از قبیل بهره‌وری و افزایش بازدهی انرژی، تنوع‌بخشی به سبد انرژی‌های اولیه و بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر را جزء سیاست‌های امنیت انرژی خود قرار داده‌اند. در این پژوهش، با مقایسة ژئوپلیتیکی دو کشور ایران و ژاپن، تأثیر عوامل انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر سازوکارهای امنیت انرژی این کشورها مقایسه و ارزیابی می‌شود. براساس نتایج، ثبات در موقعیت ژئوپلیتیکی هر دو کشور در گرو تأمین امنیت پایدار انرژی است. همچنین، عوامل تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر انرژی بیشترین تأثیر را بر سازوکارهای امنیتی دارد و بهره‌گیری از منابع تجدیدپذیر انرژی در سبد انرژی ایران و ژاپن، به بهبود امنیت ملی انرژی این کشورها کمک شایان‌توجهی می‌کند.