سنجش جدایی گزینی اکولوژیکی شهری با استفاده از شاخص های اندازه گیری تک گروهی (مطالعۀ موردی: شهر تکاب)

Abstract

جدایی‌گزینی شهری، موضوعی مهم در بسیاری از شهرهای جهان است و از گذشته تاکنون، بسیاری از محققان به این مبحث پرداخته‌اند. جدایی‌گزینی شهری، موجب تمرکز شدید بر فقر و پیدایش طبقات پایین می‌شود. انواع مختلفی از جدایی‌گزینی شهری وجود دارد؛ مانند جدایی‌گزینی درآمدی و قومی- نژادی که به سازوکار (مکانیسم)های موجود در یک شهر بستگی دارد. برنامه‌ریزان شهری، به‌منظور برنامه‌ریزی برای جامعه‌ای بهتر، به آگاهی از نحوة اندازه‌گیری جدایی‌گزینی و تجزیه و تحلیل نتایج آن نیاز دارند. برای سنجش جدایی‌گزینی شهری، روش‌های متعدد و متفاوتی وجود دارد. تنوع قومی، از ویژگی­های بارز شهر تکاب است و شواهد نشان می‌دهد این ویژگی، بر مکان‌گزینی مسکونی ساکنان این شهر اثرگذار بوده است؛ بنابراین، این شهر انتخاب شد تا روش‌های متنوعی از اندازه‌گیری جدایی‌گزینی شهری تک‌گروهی با استفاده از نرم‌افزار GIS و نرم‌افزار تحلیلگر جدایی‌گزینی معرفی شوند و کاربرد آن‌ها نیز نشان داده شود. نتایج نشان می‌دهد چهار مرحلة هجوم و توالی اکولوژیکی، در تکاب به‌طور کامل اتفاق افتاده است. شاخص‌ها و نرم‌افزارهای ذکرشده نیز با فرمول و نحوة محاسبة ویژة خود، وقوع پدیدة جدایی‌گزینی را به میزان بالا در این شهر تأیید می‌کنند که در برنامه‌ریزی‌ها باید به آن­ها توجه شود.