مخاطرات انسانی: تهدیدهای امنیّتی ناشی از تقابل انسان و محیط

Abstract

جهانی که در آن زندگی می‎کنیم، نسبت به گذشته خطرناک‎تر شده است و با این روند و به‎دلیل وجود برخی از نیازهای انسانی و زیاده‎خواهی‎های وی، تضعیف نقش دین در مسائل مختلف، پیشرفت علم و فن‎آوری و رفاه و قدرت‎طلبی با بحران‎ها و مخاطرات زیادی، همانند انفجار جمعیّت، تخریب محیط زیست، منابع و نابرابری روزافزون بین فقیر و غنی روبه‎رو خواهد شد. بشر امروز با بیماری‎های کشنده و خطرناکی روبه‎روست که ناشی از تغییر در ژنتیک و دستکاری در طبیعت است. تغییرات آب‎وهوایی ناشی از علل انسانی و بسیاری از پیامدهای منفی ناشی از رابطه‎ی انسان و محیط، از رهیافت ژئوپلیتیک محیط زیست قابل بررسی است. برخی از این موارد حتّی از سوی قدرت‎های مختلف به‎عنوان یک اسلحه در جهت مقابله با دشمن استفاده می‎شود که از آن به‎نام جنگ اکولوژیک یا در مورد بیماری‎ها، جنگ بیولوژیک نام برده می‎شود؛ جنگ برسر منابع کمیاب نیز، به‎ویژه در مناطق بحرانی وجود دارد؛ برخی‎ها از ایجاد جنگ‎ها برای آب در مناطق خشکی همانند خاورمیانه بحث می‎کنند. تمامی مواردی که به‎عنوان مخاطره مطرح می‎شود، زمینه‎ی اختلال در زندگی انسان که موجودی تنها در این هستی بوده را فراهم کرده است. انسان در این سیّاره‎ی خاکی و در کیهان تنهاست و هیچ موجود دیگری نمی‎تواند به آنان در رفع مشکلات عظیمی که بخش زیادی از آن، به‎دست خود وی ایجاد شده کمک کنند. این مقاله به مسائل و مشکلات محیطی با رهیافت مخاطرات انسانی توجّه می‎کند و معتقد به افزایش مخاطرات در آینده است. این پژوهش ماهیّتی توصیفی ـ تحلیلی داشته و با نگاهی آینده‎پژوهی به مخاطرات جهانی می‎نگرد.